تحليل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتي ايران با بلوك‌هاي منطقه‌اي

Factors Affecting Intra-industry Trade Between Iran and Regional Blocs

چكيده مطالعه حاضر به دنبال تحليل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتي ايران با كشورهاي طرف تجاري در بلوك‌هاي منطقه‌اي EU، ECO، GCC، D8، OIC و ASEAN به‌صورت متقابل و به تفكيك بخش‌هاي كشاورزي، صنعت و خدمات با استفاده از داده هاي تلفيقي دوره 1980-2009 مبتني بر رويكرد مدل هاي تابلويي پويا و به‌كارگيري روش گشتاورهاي تعميم يافته است. براي توضيح تجارت درون صنعتي بين ايران و كشورهاي طرف تجاري، متغيرهاي اندازه اقتصادي، درآمد سرانه، سرمايه-گذاري مستقيم خارجي، مسافت و عدم توازن تجاري مورداستفاده قرارگرفته‌است. نتايج برآورد مدل نشان مي دهد كه اندازه اقتصادي، درآمد سرانه و مسافت مهم‌ترين متغيرهاي توضيح دهنده تجارت درون صنعتي ايران و كشورهاي طرف تجاري هستند. براساس يافته‌هاي پژوهش اندازه اقتصادي رابطه مثبت و درآمد سرانه رابطه منفي با تجارت درون صنعتي دارد. همچنين يافته هاي پژوهش نشان داد كه مسافت و عدم توازن تجاري تاثير معكوسي بر جريان تجارت درون صنعتي ايران و كشورهاي طرف تجاري دارند. كليدواژه ها: تجارت درون صنعتي، بلوك‌هاي منطقه‌اي، داده‌هاي تابلويي پويا، مقياس اقتصادي و روش گشتاورهاي تعميم يافته. طبقه‌بندي JEL : C20, F12

Abstract In this paper, we analyze the determinants of Intra-Industry trade (IIT) in the Agriculture, Industry and service sectors between Iran and her trading partners, i.e. European Union, ECO, GCC, D8, OIC and ASEAN countries using dynamic panel data and GMM during 1980-2009. This study uses country-specific characteristics such as economic size, per capita income, foreign direct investment, geographical distance, and trade imbalance as explanatory variables. The results indicate that economic size, per capita income, and geographical distance explain most of IIT between Iran and her trading partners. According to econometric findings, the economic size has high and positive correlation with IIT, however per capita income affects negatively IIT. Thus, differences in aggregate demand and supply should be considered in selecting trade partners. The similarity in income structure leads to same demand structure and expansion of trade volume. In addition, geographical distance and trade imbalance has negative effect on IIT flow in Iran. Keywords: Intra-industry Trade, Regional blocs, Dynamic, panel data, Economic scale, GMM JEL Classification:C20 , F12.