جهاني شدن و دولت- ملت سازي در كشورهاي پسا منازعه (نمونه پژوهي عراق)

Globalization and Nation- State Building in Post- Conflict Countries (A Case Study of Iraq

در عصر جهاني شدن كه نخستين نشانه‌هاي افول پارادايم دولت- ملّت‌‌سازي پديدار گرديده، دولت عراق پس از يك دوره منازعات و كشمكش‌‌هاي داخلي، وارد مسير دولت- ملّت‌سازي شده است. ورود دير هنگام اين كشور به عرصه‌ي دولت - ملّت‌‌سازي، زماني رخ داد كه سايه‌ي جهاني‌‌شدن با شتابي خيره‌‌كننده بر سر قلمروهاي سرزميني سنتي گسترانيده شده، و در پي اشاعه‌ي امواج دموكراتيزاسيون، نسبي شدن هويّت‌‌ها و تضعيف صلح و امنيت بين‌المللي، بسياري از مفاهيم سُنّتي علم سياست از جمله حاكميّت، دولت، مشروعيّت، مشاركت، امنيت و هويّت، دستخوش دگرگوني‌‌هاي عميقي شده‌‌اند. با اين وصف، پرسش اصلي نوشتار حاضر اين است كه عراق به عنوان يك كشور پسامنازعه‌‌اي در عصر جهاني شدن، چگونه مي‌تواند روند دولت- ملّت‌ساز‌‌ي خود را بازسازي و تكميل نمايد؟ فرضيه‌ي نوشتار حاضر اين است كه نخبگان سياسي عراق از طريق اصلاح و مهندسي نهادهاي منطبق با نيازها و شرايط جامعه، ايجاد رابطه‌ي صلح‌آميز ميان دولت و جامعه، برگزاري انتخابات نسبيّتي و خودگرداني و گسترش حكومت محلّي، ايجاد يكپارچه‌ساز‌‌ي و همگرايي گروه‌هاي ستيزه‌جو در فرايند آشتي ملّي، مي‌‌توانند به صلح و ثبات پايدار و ايجاد مشروعيّت در سطح جامعه برسند. نوشتار حاضر مي‌كوشد بر اساس روش پژوهش‌كيفي و روش تحليل توصيفي- تبييني، در دو بخش، نخست از منظري آسيب‌‌شناسانه به بررسي تاثيرات فرايند جهاني‌‌شدن بر روند دولت- ملّت‌‌سازي درون‌زا در كشورهاي در حال توسعه پرداخته، سپس بر پايه‌ي نظريه‌‌ي دموكراسي همزيست‌‌گرايانه (توافقي) ليپهارت، به ارايه‌ي چارچوبي نظري معطوف به راهبرد عملي براي شكل‌‌گيري دولت - ملّت‌ساز‌‌ي مطلوب، در عراق، در عصر جهاني شدن بپردازد.

In globalization era the first signs of the decline of nation- state building paradigm have emerged. After a period of civil conflicts and tensions, the government of Iraq has entered the path of nation- state building. The late entrance of this country into the nation- state building process coincided with the rapid spread of globalization over traditional territories, and following the spread of democratization waves, relativity of identities and weakening of international peace and security, many of the traditional concepts of politics such as governance, state, legitimacy, participation, security, and identity have been deeply transformed. Nevertheless, the main question of this paper is how Iraq, which is a post- conflict country in the globalization era, can reconstruct and complete its nation –state building process? The hypothesis of this article is that political elites of Iraq can achieve peace, sustainable stability and legitimacy in the society through the following means: (a) Reforming and engineering the institutions compatible with the needs and conditions of the society, (b) Establishing peaceful relations between government and the society, (c) Holding relative majority elections, (d) Autonomy and spread of local government, (e) Integration and convergence of militant groups in the national reconciliation process. This paper utilizing the method of qualitative research and descriptive- explanatory method is divided into two major parts. First, through a pathological perspective, it studies the impacts of globalization process on the endogenous nation- state building process in developing countries, and then based on Lijphart’s theory of consensus democracy it provides a theoretical framework focused on practical strategies for formation of optimal nation- state building in Iraq in the globalization era.