شطحيات عرفاني از منظر منطق و تفكر فازي

Mystical Paradoxes from the Viewpoint of Fuzzy Logic and Thought

بحث از سرشت زبان‌شناختي و منطقي شطحيات عرفاني، تحليل محتواي اين قبيل سخنان و گشودن رازهاي نهفته در آن‌ها، چشم‌اندازي جديد از مواجهه تاريخي و سپس علمي با اين پديده است. تقريباً در همه آثاري كه له و عليه شطحيات به نگارش درآمده‌اند، آن‌جايي كه به انكار يا دفاع عقلاني از شطحيات پرداخته شده و نشاني از اثبات و رد توجيه منطقي اين قبيل سخنان و تعابير ديده مي‌شود، منظور از عقل، عقل ارسطويي و مراد از منطق، منطق دوارزشي ارسطويي بوده است. با آن‌كه منشا اشكالات و مشكلات در شطحيات در ذات نامتعارض بل متناقض يا متناقض‌نماي آن‌هاست اما راه‌حل منطقي براي حل اين مشكلات نه در منطق ارسطويي بلكه در منطقي به نام منطق فازي است كه در گفته‌هاي مدافعان از شطحيّات نيز به طور ضمني و ناخودآگاه به آن اشاره شده است اما عادت تبعيت تاريخي از قوانين عقلي مشايي و قواعد منطقي ارسطويي، مجال رهايي از چهارچوب تنگ و تاريك اين منطق را به ذهن حتي برجسته‌ترين محققان در اين عرصه از‌جمله استيس نداده است.

Discussing the linguistic and logical nature of mystical paradoxes, analyzing the content of such statements, and opening their hidden secrets, is a new perspective of historical and scientific confronting to this phenomenon. Almost all the works that have been written for or against these paradoxes, where they are dealt with rational denial or defend of the paradoxes and there are signs of some sorts of logical justification or un-justification to deny or accept these words and expressions, by rationality and logic they mean Aristotelian rationality and Aristotle two-valued logic. Although the problems stem from contradictory or paradoxical nature of the expressions, it is un-reasonable to resolve these problems in Aristotelian logic but we need another logic. Fuzzy logic is such a logic, to which, as we shall show, the defenders of paradoxes unconsciously have indicated. But the narrow limits of intellectual peripatetic framework and Aristotelian logic and adherence to their laws and rules throughout the history, have not allowed thinkers, even the most prominent researchers in this field including Stace, to get rid of the dark and narrow framework of this logic.