تعيين قلمروهاي آب و هوايي و فرآيندهاي شكل زايي حال حاضر و كواترنري در مسير آزادراه خرم‌آباد - پل زال

The bounding of the present and quaternary zones of climate and morphogenesis processes in Khorramabad- Zaal Bridge freeway

يك منطقه مورفوژنتيك (منطقه مورفوكليماتيك) پهنه‌اي است كه لندفرم هاي آن توسط فرآيندهاي شكل زايي يكسان و يا مشابه، به ويژه فرآيندهاي كنترل شده به وسيله اقليم شكل‌گرفته و يا مي‌تواند به وجود آيد. اين مطالعه بر پايه مدل‌هاي لوييس پلتير استوار است. با هدف پهنه بندي مناطق مورفوديناميك و مورفوكليماتيك آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال در دوره زماني حال حاضر و كواترنر پاياني، داده‌هاي اقليمي شامل ميانگين دما و بارش دوره سرد سال در 20 ايستگاه همديد و اقليم‌شناسي با طول آماري بيش از 30 سال اخذ گرديد. با روش رگرسيون خطي همبستگي بين دما و بارش با ارتفاع محاسبه شد. با دستيابي به سطح معناداري قابل قبول پهنه بندي دما و بارش حال حاضر و آخرين دوره يخچالي بر پايه مدل‌هاي لوييس پلتير و مبتني بر سطوح ارتفاعي در نرم‌افزار Arc GIS بازسازي شده است. از روي دامنه‌هاي بارش و دماي موجود در مدل، پهنه‌هاي مورفوكليماتيك و مورفوديناميك حال حاضر و آخرين دوره يخچالي به صورت چهار قلمرو مجاور يخچالي، بوريل، معتدل و نيمه‌خشك تشخيص داده شد. مدل‌سازي فرآيندهاي شكل زايي از روش نمودار شش‌گانه پلتير با تعيين شدّت فعاليت هر كدام از سيستم‌هاي شكل زايي در دو دوره زماني يادشده انجام شد. مقايسه نتايج حاصل از حدود قلمرو مورفوژنتيكي منطقه در عصر حاضر نشان مي‌دهد كه حد پايين قلمرو مجاور يخچالي (سولي‌فلكسيون) به طور متوسط در ارتفاع 2600 متري، قلمرو بوريل در ارتفاع 2000 متري، قلمرو معتدل (پلوويال) در ارتفاع 1250 متري و قلمرو نيمه‌خشك (پديمانتاسيون) در ارتفاع 300 متري قرار دارد. همچنين در آخرين دوره يخچالي كواترنر (وورم) حد پايين ارتفاعي قلمرو مجاور يخچالي در 1700 متر، بوريل در 1520 متر، پلوويال در 910 متر و نيمه‌خشك (پديمانتاسيون) در پايين‌تر از 300 متر بازسازي شد. به موازات افزايش يا كاهش مرز اين پهنه‌ها، فعاليت هر يك از سيستم‌هاي شكل زايي چون يخبندان، هوازدگي، فرسايش آبي و بادي و تحت تاثير آن‌ها فراواني وقوع ناپايداري‌هاي دامنه‌اي تغيير كرده است.

Introduction Morphogenetic region (morphoclimatic region) is the area which its Landforms can be produced by a same or similar morphogenesis processes. Identification and study on formation and geomorphological processes and Determination of geomorphology of an area is an essential step in order to achieve sustainable development. The first purpose of this research is identification and demarcation of the area of morphoclimatic and morphodynamic region, boundaries in recent and last glacial period and intensity of each morphogenes processes and then comparing them changes in the time period mentioned. The area of the research is Khorramabad freeway- Zalbridge at the coordinates of 33 ? 26ʹ N and 48 ? 12 E in The Trailhead and 32 ?48.5ʹ N and 48? 3.5 E at the end of the path. Methodology This study, based on Lewis Peltier model is based. In order to zoning of morphoclimatic and morphodynamic areas, climate data including average temperature and precipitation at 20 climatology and isometropia stations during the Cold period of the year in more than 30 years. thaSolidarity of precipitation and temperature was determined by linear regression. After achieving an acceptable significance level (% 99) , for adopting and homogenizing the precipitation domain of the model by real Climate and geomorphological condition, 2/3 of Average annual precipitation domainwas used emphasizing the cold period of the year. Finally, related to precipitation and temperature domains of each zone in Peltier models, the modeling of morphologic region and morphogenesis system was done by ARC GIS software. Results and Discussion The recent and sub - glacier morphoclimatic and morphodynamicWas diagnosed to four adjoining territories including glacier, boreal, temperate and semi-arid by using the precipitation and temperature domains of Peltier model. Modeling of formation processes in recent and sub – glacier period by Peltierʹs sextet curve and Determine the activity of each of the systems showed the activity of these systems in two time periods was too different because of differences in temperature and precipitation. Conclusion According to this study subject, in order to adapt the model Peltierr area with target area, the model was modified Due to natural features and climate zone, Comparing the present results shows that the low limitation of peri - glacier (Solifluxion) adjacent was in the average height of 2600 m, the Moderate in 1250 m, semi-arid (Pedimentation) in 300m.In the last Quaternary glacial periods (Vurm) low altitude peri - glacier adjacent territory war reproduced in 1700 m, Boreal in 1520 m, Pluvial in 910 meters and semi-arid (Pedimentasion) in less than 300 meters. By increasing or decreasing the width of the areas, the activity of each system as frost, weathering, water and wind erosion and instability influenced by the frequency of domain is changed.