مفضل بن عمر و جريان تفويض

المفضل بن عمر و تيار التفويض

مفضل بن عمر، از شخصيت‌هاي بزرگ شيعه در قرن دوم هجري است كه روايات بسياري از وي در منابع حديثيِ اماميه وجود دارد. برخي وي را به جريان «مفوّضه» نسبت داده‌ و حتي او را بنيان‌گذار اين جريان به شمار آورده‌اند. بررسيِ شخصيت مفضل و نيز صحت و سقم نسبتِ تفويض به وي، علاوه بر آن كه گوشه اي از تاريخ مدرسه كلامي‌ كوفه را آشكار مي‌كند، دريچه‌اي براي شناخت جريان متهم به غلو در فضاي كوفه قرن دوم به روي ما مي‌گشايد. تحليلِ داده‌هاي تاريخيِ موجود درباره مفضل و هم‌چنين تاريخ شكل‌گيريِ جريان تفويض نشان مي‌دهد، به هيچ وجه نمي‌توان وي را از بنيان‌گذاران و منتسبان به اين جريان به حساب آورد؛ به عبارت دقيق‌تر، اطلاعات موجود درباره مفضل، هيچ‌گونه تفكر تفويضي را براي وي اثبات نمي‌كند.

Mufa??al ibn ‘Umar is one of the Great Shi’i figures in the second/eighth century which many narrations narrated by him in the Imamiyyah Hadith sources. Some has attributed him to the “Mufawwi?ah” circle and even considered ham as the founder of this circle. To examine Mufa??al’s character and the correctness or incorrectness of the attribution of Tafwi? to him, not only clarifies some part of the history of the Kal?mi School of Kufa, but also opens a window for us to know the extremism-accused circle in the Kufan atmosphere of the second/eighth century. The analysis of the available historical data about Mufa??al and as well as the history of the Tafwi? circle formation shows that in no way one can count him as one of the founders or dependants to this circle. In a more exact word, the available information about Mufa??al does not prove any tafwi?i thought by him.