تحليل انتقال قيمت در بازار زعفران مورد مطالعه: استان‌هاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي

Analysis the price transmission on saffron market case study: Razavi, North and South Khorasan Provinces

انتقال نامتقارن قيمت به­عنوان يكي از مصاديق نارسايي بازار مطرح مي­باشد كه بر رفاه مصرف‌كنندگان اثر مي­گذارد. به همين دليل، تحليل انتقال قيمت در بازارهاي كشاورزي از اهميت خاصي برخوردار مي­باشد. زعفران به‌عنوان طلاي سرخ ايران يكي از مهم­ترين محصولات توليدي كشاورزي كشور مي­باشد. در اين بين استان­هاي خراسان رضوي، جنوبي و شمالي از عمده­ترين استان­هاي توليدكننده زعفران در كشور مي­باشند.­ هدف از مطالعه حاضر بررسي نحوه انتقال قيمت محصول زعفران در بين استان­هاي موردنظر مي­باشد. بدين منظور ابتدا وجود رابطه بلندمدت بين متغيرهاي مورد مطالعه با استفاده از آزمون­هاي همگرايي يوهانسون و انگل و گرنجر بر پايه داده­هاي ماهانه 1390-1385 مستخرج از دفتر آمار بانك مركزي مورد آزمون قرار گرفت. سپس جهت نحوه انتقال (متقارن يا نامتقارن) قيمت از روش­هاي همگرايي آستانه­اي استفاده شد. نتايج آزمون­ همگرايي انگل و گرجر و آزمون همگرايي يوهانسون وجود رابطه بلندمدت را در بين استان­هاي موردنظر تاييد نمود. يافته­هاي اين مطالعه نشان داد انتقال قيمت زعفران در بلندمدت بين استان­هاي خراسان رضوي، جنوبي و شمالي متقارن است. همچنين با به‌كارگيري مدل­هاي تصحيح خطا بر پايه تكنيك­هاي تصحيح خطاي آستانه­اي، تعديلات كوتاه‌مدت بازار زعفران در بين اين سه استان تجزيه و تحليل گرديد لذا، اتخاذ سياست­هاي حمايتي قيمتي در خصوص بازار زعفران در بين سه استان پيشنهاد مي­شود.

Asymmetric price transmission is instances of market imperfection which can affect consumers’ welfare. Because of this matter, analyzing price transmission in agricultural market is an important issue. Saffron is a strategic agricultural commodity in Iran, which mostly produces in Razavi, North and South Khorasan provinces. In this study saffron’s price behavior in these provinces has been investigated. First Johanson Co-integration and Engel-Granger test have been used to investigate long-run relation between monthly saffron’s prices from 2006- 2011. Then, threshold Co-integration test has been used to examine whether price transmission is symmetric or asymmetric. Plus, Threshold Vector Error Correction model has been used to analysis short-run adjustment in saffron market in these provinces. Main results showed that saffron price transmission in Razavi, north and south khorasan is symmetric. The results show that the market price support policies can be helpful in the three provinces of saffron.