تحليل عوامل موثر بر ماندگاري درمان در بيماران تحت درمان نگه دارنده با متادون

Analysis of retention time among a sample of opioid dependents participating in the Methadone Maintenance Treatment Program in Iran

  زمينه و هدف: اين پژوهش با هدف تعيين عوامل مرتبط با زمان عود و بنابراين افزايش ميزان ماندگاری در درمان در بيماران تحت درمان نگه‌دارنده با متادون با استفاده از مدل‌های بقا، در مركز ملی مطالعات اعتياد انجام گرفته است.   روش كار: در اين مطالعه 198 بيمار وابسته به مصرف اپيوييدها كه همگی از سال 1385 در مركز ملی مطالعات اعتياد (اينكاس) تحت درمان نگهدارنده با متادون قرار داشتند وارد مطالعه شدند. بيماران در بين سال‌های 1385 تا 1389 مورد پيگيری قرار گرفتند. برای تحليل عوامل موثر بر زمان عود از مدل نيمه‌پارامتری مخاطرات متناسب كاكس استفاده شد.   نتايج: مطالعه نشان داد 86 نفر از بيماران تحت درمان در طول درمان عود و بازگشت به مصرف مجدد مواد داشته‌اند. شرط تناسب خطرات برای كليه متغيرهای توضيحی برقرار بود. تخمين مدل كاكس نشان داد با افزايش مصرف متادون به ميزان يك ميلی‌گرم، مخاطره (Hazard) 15/0 كمتر شده و طول دوره ماندگاری در درمان افزايش يافته است (001/0> p ). برای بيماران كه بنا به اظهار خود مبتلا به بيماری‌های روانی بوه‌اند، نسبت به بيمارانی كه سلامت روانی داشتند، نسبت مخاطره (Hazard Ratio) 29/2 برابر بود (001/0> p ). همچنين نسبت مخاطره برای افرادی كه به طور همزمان چند ماده مصرف می‌كردند نسبت به معتادان تك مصرفه ، 8/4 محاسبه شد (001/0> p ). برای بيمارانی كه در گذشته سابقه ترك داشته‌اند ، در مقايسه با افرادی كه سابقه درمان قبلی نداشتند، اين نسبت برابر 9/1 بود (05/0> p ). ساير متغيرهای توضيحی وارد شده در مدل از جمله متغيرهای اجتماعی و جمعيت‌شناختی اثر معنی‌داری بر نسبت مخاطره نداشتند.   نتيجه‌گيری: اگر چه با افزايش مصرف متادون، زمان عود در بيماران افزايش يافته، اما بيماران مبتلا به بيماری‌های روانی، بيمارانی چند مصرفه، همچنين افرادی كه در گذشته سابقه درمان داشته‌اند، بايد از خدمات درمانی و مشاوره‌ای بيشتری در مراكز ترك اعتياد بهره ‌مند شوند.

  Background and Aim: The objective of this study was to determine factors associated with time to relapse and, thus, retention time, of a cohort of opioid-dependents under methadone maintenance treatment, using survival models, in the Iranian National Center for Addiction Studies (INCAS).   Materials and Methods: A total of 198 opioid-dependent clients participating in the Methadone Maintenance Treatment Program, implemented by INCAS between April 2007 and March 2011, were included in the study. A Cox proportional hazard (PH) model was applied to determine predictors of relapse time among the patients.   Results: The data showed that 86 clients relapsed into drug use during the treatment program. The proportional hazard assumption was satisfied according to the goodness of fit test showing that Cox proportional hazard model was appropriate. Estimates of the PH model indicated that an increase of 1mg in the methadone dosage could lead to a decrease of 0.15 in hazard ratio and an increase in the length of treatment (p<0.001). Predictors for raising the probability of drug relapse included suffering from mental disorders (compared to mentally healthy: hazard ratio = 2.29, p<0.001), being a poly-substance user (compared to mono-substance users: hazard ratio = 4.80, p<0.001), and having retention experience in the past (compared to those with no previous therapy: hazard ratio = 1.90, p<0.001). Other variables entered in the model, including social and demographic variables, had no statistically significant effect on hazard ratio.   Conclusions: Although higher methadone dosages are associated with a longer time to relapse, we recommend highly to pay special attention to providing more therapeutic and consultive services to mental health patients, poly-substance users, and individuals with a past therapy record.