ژيومورفولوژي دشت جلفا- هاديشهر

Geomorphology of Jolfa-Hadishahr Plain

چكيده چاله تكتونيكي جلفا-هاديشهر يكي از دشت هاي شمالي ايران در امتداد رودخانه ارس است كه در حد فاصل كرانه جنوبي رودخانه ارس و بخشي از رشته كوه قره داغ واقع شده است. هدف اين پژوهش، شناخت وجوه مختلف ژيومورفولوژي و سيستم يا سيستم هاي مورفوديناميك اين دشت و در بعد كاربردي آن، حفظ امكانات زيستي آن در ارتباط با سيستم هاي فوق است. براي نيل به اهداف پژوهش و تحليل روابط فرايند-فرم، از روش ارگوديك و تحليل تحول اشكال فعلي در نقاط مختلف و با سنين متفاوت استفاده شده است. بازسازي سير تكاملي منطقه با استفاده از روش تحليل ساختار رخساره اي از طريق مطالعات ميداني مكرر و پي جويي سطوح چينه بندي نهشته ها صورت گرفته است. در اين پژوهش، نقش تكتونيك در ايجاد دشت و وضعيت ساختمان آن، وجود حركات انبساطي، چشم انداز فعلي دشت، ساختار مخروط افكنه هاي كواترنري منطقه و حفظ فضاي رسوبگذاري در دوره كواترنري مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس نتايج اين پژوهش، عوامل تكتونيكي و ليتولوژيكي مهم ترين شاخص هاي تاثيرگذار بر ويژگي-هاي مورفومتري واحدهاي ژيومورفولوژيكي مي باشند. اين دشت ويژگي هاي يك پديمنت را دارد، مخروط افكنه دره ديز مهم ترين واحد ژيومورفولوژيكي آن است، مهم ترين چالش ژيومورفولوژيكي آن از بين رفتن پوشش كم ضخامت نهشته هاي كواترنري سطح پديمنت است و نوع واكنش ژيومورفيك به اثرگذاري انسان بر روي فرايندهاي سطح زمين دشت جلفا-هاديشهر، نشانگر حاكميت نوعي تغيير ژيومورفيكي است.