معناشناسي ايثار در قرآن كريم

دلاله الايثار في القرآن الكريم

«ايثار» به‌عنوان بالاترين مرتبه‌ي ايمان، از نظر معناي لغوي و اصطلاحي، گستره‌ي وسيعي دارد؛ اما دامنه‌ي معنايي اين واژه در عرف عام، به‌قدري محدود شده كه بيشتر در معناي اصطلاحي «بخشش و فداكاري» آشكار شده است. در اين پژوهش، ضمن ريشه‌يابي و تعيين معناي وضعي واژه‌ي ايثار براساس منابع لغوي، به كشف لايه‌هاي معنايي آن در آيات قرآني پرداخته و كاربرد آن در مقطع زماني قبل و بعد از اسلام، مقايسه مي‌شود؛ سپس جايگاه و ارتباط معنايي آن در قرآن، با عنايت به حوزه‌هاي معنايي آن، بررسي مي‌شود. بدين منظور، مطالب تحت عنوان «معناشناسي تاريخي و توصيفي» و با روش «توصيفي- تحليلي» بيان شده است. معناي لغوي آن، شامل هرگونه برتري‌دادن و مقدّم‌داشتن، اعم از ايثار مثبت و منفي مي‌شود. قبل از اسلام، معناي اصطلاحي آن بيش از معناي لغوي، رايج بوده و بيشتر به انگيزه‌هاي فردي و قبيله‌اي محدود مي‌شد؛ اما آيات قرآني، آن را در خدمت اهداف دين جديد قرار داد و به آن، نيّت و انگيزه‌ي الهي بخشيد. درخصوص بافت قرآن كريم، اين واژه با حفظ معناي لغوي و اصطلاحي، با بسياري از مفاهيم اخلاقي و ديني، ارتباط معنايي پيدا مي‌كند: در معناي اصطلاحي با مفاهيمي مانند «احسان، اطعام، انفاق و شهادت»؛ و در تقابل معنايي با واژه‌هايي مانند «بخل، شُحّ، قَتور و ضَنين»؛ و در هم‌معنايي نسبي با كلمات «اختيار، تفضيل، اصطفا و اجتبا »؛ كه در يك حوزه‌ي معنايي قرار مي‌گيرند.

"Self-sacrifice" as the highest degree of faith, has a wide range of lexical and idiomatic meaning; But commonly, the scope of its meaning has been so limited that it has appeared more in the meaning of "forgiveness and sacrifice". This paper, deals with the etymology and lexical meaning of self- sacrifice. Besides, it deals with different meaning of this lexical in Quranic verses and its and its application is compared before and after Islam. Then, place and its semantic relation in Qurʹan are surveyed according to semantic fields. For this purpose, contents are presented in the name of "historical and descriptive semantics" and it is also stated with "descriptive analysis". Its lexical meaning includes any preference, both positive and negative self-sacrifice. In pre-Islamic era, its idiomatic meaning was common more than Lexical one, and it was more limited to tribal and individual motivation; But, Quranic verses, put it in service of new religions aims, and gave it divine intention and motivation. Considering the context of the Holy Qurʹan, by maintaining idiomatic and lexical meaning, this word finds semantic relation with many moral and religious concepts: In idiomatic meaning, it and concepts like "goodness, sustentation, forgiveness, martyrdom" are placed in the same semantic field, In contrastive meaning also, it is located in the same field with words like" Stinginess, miserliness, curmudgeon, Stinginess spiritual", Considering relative synonymy, it is placed in the same semantic field, with the words "selection, preference, choice and choosing".