برهمكنش كم‌آبياري و قطع ‌آب بر توزيع مجدد مواد ذخيره‌اي، فتوسنتز جاري و رابطه آن با عملكرد ذرت دانه‌اي

Interaction deficit irrigation and irrigation-cut on reserve materials redistribution, current photosynthesis, and its relation with yield of grain maize

به منظور ارزيابي اثر هم‌زمان دو تيمار كم‌آبياري در طول دوره رشد و قطع آبياري در برخي مراحل رشد، بر توزيع مجدد مواد ذخيره‌اي، فتوسنتز جاري و رابطه آن با عملكرد ذرت دانه‌اي اين تحقيق طي دو سال زراعي 88-1387 و 89-1388 به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات خوزستان اجرا شد. تيمارهاي تحقيق شامل تيمار كم‌آبياري در سه سطح (تامين 100، 80 و 60 درصد نياز آبي كامل محاسبه شده گياه ذرت) و تيمار قطع آب در مراحل مختلف رشد در پنج سطح (بدون قطع آب در طول دوره رشد (شاهد)، يك‌ بار قطع آب در مرحله هشت برگي، دوازده برگي، گرده‌افشاني و شيري) بودند. تيمارهاي تحقيق از مرحله چهار تا پنج برگي اعمال شد و تا ده روز پيش از رسيدگي فيزيولوژيكي گياه ادامه داشت. نتايج اين تحقيق نشان داد كه، اثر تيمارهاي كم‌آبياري و قطع آب بر ميزان، سهم و كارايي فتوسنتز جاري و توزيع مجدد معني‌دار بود. با افزايش شدت كم‌آبياري سهم فتوسنتز جاري كاهش يافت و در مقابل سهم توزيع مجدد در پر كردن دانه‌ها بيش‌تر شد. در تيمار تامين 100 درصد نياز آبي گياه، بيش‌ترين و كم‌ترين سهم فتوسنتز جاري در عملكرد دانه به ترتيب به تيمار بدون تنش قطع‌آب و عدم آبياري در مرحله گل‌دهي با ميانگين 81 و 41 درصد تعلق داشتند.

In order to evaluate the interaction of both treatments of deficit irrigation during growth duration and irrigation-cut in some growth stages, on reserve materials redistribution, current photosynthesis and its relation with yield of grain maize this research was conducted as factorial in randomized complete blocks design with three replications at research field of Islamic Azad University, Sciences and Research Branch of Khuzestan during 2007-2008 and 2008-2009 two cropping years. The research treatments were consisted of deficit irrigation at three levels (providing 100, 80, 60 percent of full irrigation requirement was measured for corn) and irrigation-cut at different growth stages at five levels (without irrigation-cut during growth duration (control), one time irrigation-cut at eight-leaf, twelve-leaf ,the pollination and milky stage). Irrigation treatments applied at four to five leaf stages and continued until ten days before plant physiological maturity. The results of this research showed that the effect of deficit irrigation and irrigation-cut treatments on the amount, contribution and efficiency of current photosynthesis and redistribution was significant. With increasing intensifying deficit irrigation, current photosynthesis contribution decreased instead redistribution contribution in grain filling increased. In treatment of providing 100 percent plant irrigation requirement, the highest and lowest contribution of current photosynthesis belonged to treatments without irrigation-cut tension and lack of irrigation at flowering stage by the average of 81 and 41 percent, respectively.