بررسي چيستي فلسفه اسلاميبا رويكرد پاسخ به ايراد مخالفان آن

A Study of the Nature of Islamic Philosophy, with an Approach of Responding to its Opponents

برداشتي كه مخالفان فلسفه از حقيقت آن دارند با آنچه فيلسوفان از آن اراده كرده اند يكي نيست. برخي از ايشان حقيقت فلسفه را بازي با مفاهيم و توضيح آنها و حداكثر اقامه برهان مي دانند. حتي برخي در برهاني بودن فلسفه ترديد روا مي دارند. اين در حالي است كه دقت در تعاريف خود فلاسفه و تصريحات ايشان نشان مي دهد فلسفه از ديدگاه آنان حقيقتي بس فراخ دارد و همه عرصه هاي دانش و عمل را دربر مي گيرد. اين برداشت دست كم در ميان فلاسفه اسلامي وجود دارد. بي توجهي به معناي حقيقي فلسفه موجب طرح اشكال هاي فراواني نسبت به آن شده است. اين اشكال گيري به ويژه از سوي كساني كه داعيه تدين دارند و به گمان خود فلسفه را در تعارض با دين مي بينند نمود بيشتري دارد. مقاله حاضر مي كوشد نشان دهد فلسفه نه تنها دانشي برهاني است، بلكه عمل نيز جزو حقيقت آن است و فيلسوف حقيقي كسي است كه علاوه بر تسلط بر قلمرو دانش، در عرصه عمل به دستورهاي اخلاقي نيز به كمال رسيده است.

The perception opponents of philosophy hold about its reality is not the same as what philosophers themselves mean by it. Some of them consider the reality of philosophy as playing with concepts, explaining them, and, in its ideal level, presenting demonstrations. Even some have questioned the demonstrative nature of philosophy. However, paying careful attention to the definitions of philosophers themselves and their assertions indicates that philosophy from their perspective has a very comprehensive reality covering all fields of knowledge and practice. This perception is at least the dominant one among Islamic philosophers. Lack of careful consideration of the real meaning of philosophy has given rise to raising numerous objections to it. These objections have a clearer manifestation in the words of particularly those who claim piety and suppose philosophy in conflict with religion. The present article is an attempt to show that philosophy is not only a demonstrative discipline, but practice is a part of its reality. A real philosopher is one who in addition to his mastering the domain of knowledge has reached perfection in terms of practicing ethical commandments.