زهك، رقم جديد جو آبي با سازگاري مناسب براي كاشت در مناطق گرم و خشك جنوب كشور

Zahak, a New Irrigated Barley Cultivar with Wide Adaptability in the Warm and Dry Agro-Climate Zone in the South of Iran

كشت جو آبي در مناطق گرم جنوب كشور در سطح بيش از50 هزار هكتار با ميانگين عملكرد 2000 كيلوگرم در هكتار انجام مي‌گيرد. سازگاري وسيع و پايداري عملكرد دانه، از معيارهاي اصلي مورد نظر كشاورزان در انتخاب يك رقم مي‌باشد. رقم جو زهك حاصل دورگ‌گيري و انتخاب در نسل‌هاي در حال تفكيك جو در مركز بين‌المللي تحقيقات ذرت و گندم (CIMMYT) بود كه با توجه به سازگاري وسيع و پايداري عملكرد دانه و صفات مطلوب زراعي در آزمايش‌هاي انجام گرفته در طي سال‌هاي 76-1375 تا 89-1388 براي كاشت در مناطق گرم جنوب كشور نامگذاري و آزاد‌سازي شد. رقم زهك داراي ميانگين عملكرد 4846 كيلوگرم در هكتار بود كه حدود 524 كيلوگرم در هكتار نسبت به شاهد نيمروز برتري دارد. اين رقم داراي تيپ رشد بهاره با سنبله شش رديفه بوده و ميانگين ارتفاع بوته آن (90-85 سانتي‌متر) است. ميانگين طول دوره رشد آن 138 روز ولي طول دوره پر شدن دانه آن به علت تاريخ زودترظهور سنبله در اين رقم، طولاني‌تر از ديگر ارقام جو منطقه گرم و خشك جنوب كشور نظير نيمروز و جنوب مي‌باشد. از خصوصيات بارز ديگر اين رقم مي‌توان به عدم وجود گلچه‌هاي عقيم در سنبلچه‌هاي پاييني سنبله اين رقم اشاره كرد. همچنين رقم زهك مقاوم به خوابيدگي و شكنندگي محور سنبله مي‌باشد و واكنش آن در بيشتر مناطق گرم جنوب كشور نسبت به بيماري سفيدك پودري و لكه قهوه‌اي جو نيمه مقاوم است.

Irrigated barley is grown on about 50,000 hectares in the warm agro-climate zone in the south of Iran. The average grain yield of barley in these areas is 2,000 Kg/ha. Wide adaptability and high grain yield stability are important assets for barley varieties to be grown by farmers. Zahak barley cultivar was initially selected from international barley germplasm received from CYMMIT and based on its high grain yield and yield stability as well as its desirable agronomic characteristics in the experiments, which were conducted from 1996 to 2010, was released for growing in the warm agro-climate zone in the south of Iran. The average grain yield of Zahak is 4846 kg/ha that is 524 kg/ha higher than grain yield recorded for Nimrooz cultivar, a widely-grown barley cultivar in the warm regions of Iran. Zahak is six-rowed spring barley with a medium plant height (85-90 cm). The average of days from sowing to maturity for Zahak is 138 days but it has a longer grain filling period comparing to the older barley cultivars in southern parts of Iran such as Jonoob and Nimrooz. Possessing fertile florets at the lower spikelets of the mature spike is other important characteristic of Zahak. In addition, it exhibits lodging resistance, non-shattering rachis as well as semi-resistant infection responses to powdery mildew and spot blotch diseases in the most of warm agro-climate zone in the south of Iran.