چكيده فارسي :
در اهميت خداشناسي همين نكته كافي است كه در منابع اسلامي، معرفت خداوند به عنوان نخستين گام دينداري، و سرآغاز عبـادت خداوند شـمرده شده است. منابع فلسفي و كلامي مسلمين، مباحثي بسيار دامنه دار و گسترده پيرامون معرفت عقلي خداوند، و چند و چون آن عرضه مي كنند. در اين منابع توانايي عقل براي اثبات ذات الهي و درك و فهم صفات او مفروغ عنه تلقـي شده است. در قلمرو فرهنگ اسلامي ديدگاه هايي نيز وجود دارد كه براي عقل چنين شاني قايل نيستنـد. يكي از اين ديدگاه ها، اقرار به اشتراك لفظي در معني شناسي صفات خداوند است كه بر اساس آن، عقل، به كلي از هرگونه معرفت به خداوند عزل و خلع مي شود. از سويي خود، نمي تواند هيچ درك يا توصيفي از خداوند داشته باشد، و از سوي ديگر حتي نمي تواند اسما و صفات خداوند را كه از منبع وحي به بشر رسيده است، به هيچ طريقي درك يا تصور نمايد. بر اساس اين ديدگاه، عقل، نه تنها در دركِ مفاهيم اسما و صفات، توفيق و دستاوردي ندارد؛ بلكه از اثبات وجود خداوند نيز ناتوان و بي نصيب است. اين ديدگاهِ افراطي كه بدون سابقه تاريخي نيست، از سوي برخي از انديشمندان مكتب تفكيك ترويج مي شود. اين مقاله نخست ادله ششگانه اين نظريه را تنظيم و تقرير كرده سپس به نقد آن ها مي پردازد. و بر آنست كه مدعاي مذكور نه تنها قابل اثبات نيست؛ بلكه تقليل و فروكاستن دين به تجربه هاي شخصي ديني و نفي امكان داوري و ارزيابي ميان نظام هاي اعتقادي مختلف، از لوازم گريزناپذير اين نظريه است.
چكيده لاتين :
That knowledge of God has been considered the first step of faithfulness and the beginning of the worship of God shows the great importance of this point in the Islamic resources. Muslims’philosophical and theological resources raise extensive discussions about gaining intellectual knowledge of God and its particulars. In these resources, the ability of human intellect to prove the Divine Essenceand know His attributes has been considered indisputable. In the field of the Islamic culture,there are some views which do not attach such a status to human intellect. One of such views is‘acknowledgmentof polysemy in semantics of God’ attributes on the basis of which intellect is not granted any power to knowGod; on the other hand, it cannot have any knowledge and description of God and, on the other hand, even it has no way ofimagining orunderstandingthe names and attributes of God, which have been revealed to man by the source of revelation. According to this view, human intellect not only lacks the ability to understandthe meanings of God’s names and attributes, but it also is incapable of proving the existence of God. This extreme view,which is not without historical precedent, is promotedby some scholars ofthe Tafkik School. This article, first, presents their six proofs and, then, criticizesthem. The findings of this study reveal that this theory is not only far from being provable, butit also inevitablyreducesreligion to personal religious experiences and denies the possibility of judgment and evaluation aboutvarious belief systems.
