تعيين غلظت سورفكتانت‌هاي آنيوني و آمفوتري موجود در شامپوها به كمك روش تيتراسيون پتانسيومتري

Determination of concentration of anionic and amphoteric surfactants in shampoos using potentiometric titration method

زﻣﻴﻨﻪ و ﻫدف: شامپوها سيستم‌های سورفكتانتی هستند كه جهت تميزكردن مو و بدن به‌كار می‌روند. به‌طور معمول دو نوع سورفكتانت آنيونی و آمفوتری در فرمولاسيون شامپوها استفاده می‌شود. اين تركيبات خصوصاً نوع آنيونی می‌توانند سبب ايجاد التهاب و خشكی پوست پس از استحمام شوند. بنابراين استفاده از يك روش ساده و سريع جهت تعيين نوع و ميزان سورفكتانت به‌كاررفته در آن‌ها می‌تواند در انتخاب يك محصول كارا و با عوارض كمتر به كمك آيد. هدف از اين مطالعه تعيين غلظت سورفكتانت به كمك روش تيتراسيون پتانسيومتری می‌باشد. روش اﺟﺮا: ده عدد انواع شامپو مو و بدن موجود در بازار ايران را انتخاب كرده و به كمك روش تيتراسيون پتانسيومتری و با استفاده از محلول استاندارد، ميزان سورفكتانت آنيونی و آمفوتری موجود در هر يك از آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. ﻳﺎﻓﺘﻪ‌ﻫﺎ: تمامی فرمولاسيون‌های مورد آناليز دارای هر دو نوع سورفكتانت بودند. تنها در يك مورد و به‌دليل نوع فرمولاسيون، سورفكتانت آمفوتری وجود نداشت. ﻧﺘﻴﺠﻪ‌ﮔﻴﺮی: برای پوست‌های ملتهب و خشك می‌بايست فرمولاسيون دارای درصد سورفكتانت آمفوتری بالاتر را انتخاب نمود، چرا كه آن‌ها بر روی پوست ملايم‌تر عمل می‌كنند. روش پتانسيومتری كه در اين مطالعه معرفی شده، يكی از آسان‌ترين راه‌ها جهت تشخيص شامپو مناسب برای بيماران است.

Background and Aim: Shampoos are surfactant systems to clean hair and body. Two kinds of surfactants are generally used in shampoo formulations: anionic and amphoteric. These agents, especially anionic ones may cause skin irritation and dryness after bathing. So, using a simple and fast method to determine the types and concentrations of surfactants can help to choose a product with high efficacy and low side effects. This study was aimed to determine surfactant concentrations using potentiometric titration method. Methods: Ten hair and body shampoos were selected from Iranʹs market to determine concentration of anionic and amphoteric surfactants using potentiometric titration method with prepared standard solution. Results: All formulations contain both surfactants, but one formulation did not have the amphoteric one. Conclusion: When we want to choose a shampoo for irritated and dry skin, formulations with more amphoteric surfactant should be chosen because they are much milder on the skin in comparison with anionic surfactants. Potentiometric method which was described in this study is one of the easiest ways to find out which shampoo is suitable for each patient.