سازوكار اثبات عقلانيت باور ديني در انديشه ليندا زگزبسكي

Demonstration Mechanism for Rationality of Religious Beliefs in Linda Zagzebski’s Thought

باورها همواره معجوني از پندارها و خرافات با حقايق و راستي ها بوده اند و بشر همواره اين دغدغه را داشته تا اعتقادات خود را با در دست داشتن معيارهايي بپيرايد. معرفت شناسان با ارايه ملاك هايي درصدد راستي آزمايي باورها برآمده و سازوكاري براي اين امر ترسيم كرده اند. باورهاي ديني به دليل گستره و اهميت زياد آنها و نيز ماورايي بودن‌شان محور اختلاف فراواني شده-اند؛ نظام هاي معرفتي‌اي مانند قرينه گرايي و وثاقت گرايي ارزش معرفتي اين باورها را سنجيده اند. زگزبسكي، با درانداختن ساختاري فضيلت گرا و با ابداع برخي از اصول كلي، نگاهي نو به ارزش عقلاني باورهاي ديني دارد. وي، نخست،رويه هاي رايج در معرفت شناسي ديني را نقد مي كند و، سپس، با استفاده از دو ويژگي «فطري بودن» و «فراگيري» عقل سه اصل عقلانيت ارايه مي كند و باورها را براساس آنها مي سنجد. در نگاه او، باورهاي ديني توان برآوردن اين معيارها را دارند. اين مقاله به بررسي رويكردهاي سلبي و ايجابي وي در اين زمينه مي‌پردازد.

Beliefs have often been a mixture of illusions and superstitions with realities and truths. Human being has always had the concern to refine his beliefs with certain criteria. Epistemologists have provided certain standards for truth-testing beliefs defining a mechanism for this purpose. Due to their wide extent and importance as well as their being related to supernatural scheme of reality, religious beliefs are matters of great dispute; epistemic systems such as evidentialism and authoritarianism have made epistemic evaluation of them. Introducing an original virtue-based structure and providing some principles Zagzebski has made a new glance at the rational value of the religious beliefs. Having criticized the current methods in epistemology, Zagzebski appeals to two characteristics of "universality" and "innateness" of reason and offers three principles for rationality on the basis of which she can evaluate beliefs. In her view religious beliefs can satisfy these standards. The present article is to make a survey of her affirmative and negative approach in treating the problem.