حقوق اقتصادي در فقه مذاهب اسلامي (مطالعه موردي زكات و احتكار)

Economic laws in Islamic jurisprudence of Islamic sects (Case study: Zakat and Ehtekar)

حقوق اقتصادي كه در آن روشها و اهداف مربوط به اقتصاد در حقوق به كار گرفته مي شود، تحول بزرگي در حقوق برخي كشورها از جمله آمريكا ايجاد كرد. در اين برداشت حقوقي، مفاهيمي مانند انتخاب معقول، ارزيابي سود و زيان قواعد حقوقي و غيره، با به كارگيري مفهوم نظم عمومي اقتصادي استفاده شده است. صاحب نظران اين رشته معتقدند حقوق سنتي قابليت انعطاف پذيري را در قبال متغيرهاي اقتصادي و شرايط زماني ندارد، اما حقوق اقتصادي چنين قابليتي را دارد. بنابراين بايد هر مانعي كه در مقابل معاملات افراد وجود دارد، برداشته شود. از بررسي اين مسيله در فقه و حقوق، اين نتيجه حاصل مي شود كه فقهاي فريقين هم بدين امر توجه شاياني داشته اند، هرچند كه به طور مستقيم اشاره اي بدان نكرده اند. تلاش آنان در اين راستا را مي توان در تطبيق احكام حقوق اسلامي (فقه) با نيازهاي زندگي امروزي و اصلاح ساختار اقتصادي جستجو نمود كه در هردو عرصه عبادي و غيرعبادي كاربرد ويژه خود را دارد. براي نيل بدين هدف، فقها از دو اصل بهره برده اند: اصل موازنه يعني بايد ميان ابزارهاي اقتصادي كه اسلام پيشنهاد مي كند و نيازهاي روزمره، تطبيق وجود داشته باشد، در غير اين صورت بايد سازوكارهاي سنتي تغيير يابد، و اصل بهره برداري همگاني يعني مالكيت منابع طبيعي براي پروردگار است و بايد در راستاي توليد ثروت و كم نمودن فاصله طبقاتي مورد استفاده قرار گيرد. بنابراين اتكا به منابع خارجي براي تدوين قانون، به هيچ عنوان شايسته نظامي با دورنماي جهان بيني نيست. از اين رو بازگشت به اهداف اصلي انقلاب از جمله ايجاد يك نظام حقوقي مستقل، مبتني بر نظام حقوقي بومي خود، به همراه استفاده از شرايط و پيشرفتهاي جديد بشري، نظام ما را از وابستگي و استفاده از قوانين ترجمه شده ديگر نظامها رهايي خواهد داد.

Economic laws are a great evolution in laws of some countries including America which within them apply methods and aims that are related to economy. This legal episode utilizes concepts such as logic selection, evaluating profit and loss of legal rules and etc. with using public order economy. Exports of this branch believe that traditional laws are not flexible in contrast with economical and time conditions, but economical laws have this ability. Thus all obstacles that are in front of individual treads must remove. By examination of this point in jurisprudence and laws this result become clear that Jurisconsults of Fariqain also pay attention to this point although they didn’t pointed out to it directly. Their attempt could adapt rules of Islamic laws (Jurisprudence) with today’s life’s needs and also searching in reforming economic structure that it is practical in both devotional and non-devotional fields. Jurisconsults for reaching to this aim utilized from two principals: principal of balance that means it must be an adaption between economical tools, which Islam offers, and daily needs. Otherwise traditional mechanism must change. Another principal is general utilization which means that the ownership of natural sources is for God and must use for producing wealth and reducing class gaps. Thus relying on outsider sources for composing constitution is not suitable for a system with worldview perspective. Therefore returning to main goals of revolution including making a united legal system depending on its domestic legal system, mid using from new humanistic conditions and developments would free our regime from affiliation and translated laws of other regimes.