بازسازي مباني علوم اجتماعي در پرتو آموزه هاي قرآن

Reconstruction of Social Science Bases in the Light of the Quran Teachings

علوم اجتماعي با واقعيت هاي مهمي همچون انسان، اجتماع، انديشه انسان و رفتار اجتماعي او سروكار دارند. علوم اجتماعي و انساني، تلاش دارند تا قوانين اجتماعي را براساس نوع نگرش به انسان، اجتماع، نسبت انسان و اجتماع و انديشه فردي و اجتماعي او به دست آورند؛ در حالي كه استخراج قوانين اجتماعي از موارد مذكور بر مباني مابعدالطبيعي و ديني متكي است كه علوم اجتماعي برآنها مبتني هستند. قرآن به عنوان يك كتاب الهي داراي آموزه هاي برجسته اي درباره خدا، انسان، اجتماع، سنت ها و قوانين زندگي اجتماعي است كه اين امكان را فراهم مي سازد تا نگرش مابعدالطبيعي و ديني، يعني جهان بيني الهي خاصي براي انسان شكل گيرد كه به عنوان مباني و پيش فرض هاي علوم اجتماعي به كار گرفته شود. در واقع مي توان با استفاده از آموزه هاي قرآن به انسان شناسي و جهان شناسي، يعني نگرش فلسفي كلي از جهان و جوامع بشري و نسبت انسان با خدا دست يافت كه جهان بيني منسجمي را به محقق علوم اجتماعي مي بخشد تا در بازسازي نگرش اجتماعي خود از آنها استفاده نمايد. براي مثال، قرآن با بيان معناي درست فطرت، اختيار و آزادي در انسان و جايگاه او در نظام هستي، قانونمندي هاي ثابت جوامع و نتايج لايتغير رفتارها و عملكردهاي اجتماعي انسان ها و نيز نقش طولي خداوند در رويدادهاي اجتماعي، بصيرت جديدي را براي شكل دادن مباني علوم اجتماعي ايجاد مي كند. در اين مقاله، نحوه استفاده از آموزه هاي قرآن در بازسازي مباني و پيش فرض هاي علوم اجتماعي همچون جامعه شناسي، به عنوان مطالعه موردي، مورد آزمون قرار مي گيرد تا نشان داده شود كه ماهيت مباني جامعه شناسي متاثر از آموزه هاي قرآن چگونه است و چه نتايجي را دربردارد.

S ocial sciences concern with important realities such as man, community, human thought and social behaviors. Social sciences and humanities try to get social rules according to the type of attitude to human, community, relation between human and community and individual and social thought while extracting social rules from the mentioned cases which rely on the bases of metaphysics and religion which social sciences based on them. The Quran as a Divine Book provides glorious teachings about God, man, community, customs and the rules of social life which provides to form metaphysics and religious outlook meansthe divine weltanschauung (world view) for man which is the base and hypothesis of social sciences. In reality, with using the Quran teachings we can achieveanthropology and ontology means a general philosophical outlook to the worldand human societiesand God in relation to man. It is a coherent world view (weltanschauung) which is given to the social science researchers to apply in his reconstruction of social attitudes. For example the Quran with stating the correct meanings for human nature (fitrah), free willand freedom in man and its position in the universe, the fixed community legalities and unchangeable results of behaviors and human social activities and Godʹs linear role in social happeningscreates a new insight to form social science bases. In this note the way of using the Quranic teachings to reconstruct bases and hypothesis of social sciences such as sociology as a case study have been explored to show how the quiddity of sociology bases which are affected by the Quran teachings is and what results consist.