كتابخانه‌ها و مديريت بحران مطالعه موردي: كتابخانههاي دانشگاههاي علوم پزشكي تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مستقر در شهر تهران

Libraries and Natural Disasters (A Case Study of Medical University libraries Affiliated to Ministry of Health and Medical Education of Iran, Tehran)

مقدمه: كتابخانه هاي علوم پزشكي به مثابه قلب تپنده نظام سلامت كشور، عهده دار انتقال اطلاعات مناسب و به هنگام به شريا نهاي جامعه هستند. بنابراين در حوزه مديريت بحرا نهاي طبيعي مانند زلزله و سيل و ...، حايز نقش محوري و اساسي هستند؛ لذا بايستي در رويارويي با چنين بحرا ن هايي بتوانند مقتدارانه عمل كنند. در اين راستا، مطالعه حاضر، واكنش كتابخانه ها در برابر بحران بلاياي طبيعي و ميزان آشنايي پرسنل كتابخانه ها ي دانشگاه هاي علوم پزشكي را با مباحث مديريت بحران بررسي كرده است. روش بررسي: اين پژوهش از نوع كاربردي و با روش پيمايشي- تحليلي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش گروهي متشكل از 130 نفر از كتابداران كتابخانه هاي دانشگاه هاي علوم پزشكي تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مستقر در شهر تهران در نيمه اول سال 91 خورشيدي ، بود . ابزار گردآوري داده ها در اين مطالعه پرسشنامه اي محقق ساخته بود كه روايي آن با نظر كارشناسان رشته كتابداري و علوم اطلاع رساني تاييد شد . پاي ايي آن با 0 كه نشانگر پايايي مطلوب است حاصل شد. به منظور تحليل داده ا / نسخه 19 بررسي شد كه مقدار آلفاي كرونباخ آن برابر 81 SPSS استفاده از نرم افزار X (درصد، ميانگين، واريانس و نمودارها) از آزمون هاي آماري 2 چون متغيرها رتبه اي هستند) ) Freidman (به دليل وجود دومتغير كيفي) ، آزمون دوطرفه و آزمون دوجمله اي(براي تشخيص تاثير يا عدم تاثير متغيري در پديده معين) استفاده شد. 4 در حد زياد و تلاش / يافته ها: در ميزان آشنايي مديران با مباحث مديريت بحران، مورد توجه قرار گرفتن كتابخانه ها در برنامه ريزي راهبردي با ميانگين 7 2 در حد كم ارزيابي شد . در مرحله اول، مقاوم سازي ساختمان كتابخانه با / براي تهيه منابعي در خصوص مديريت بحران براي كتابخانه با ميانگين 51 10 در حد كم ارزيابي شده است . در مرحله دوم ؛ / 15 در حد خيلي زياد، تهيه و تنظيم نقشه هاي محل هاي بحرا نزا و بحران زدا با ميانگين 83 / ميانگين 78 14 در حد زياد، انتشار اطلاعات عمومي مربوط به شرايط / تنظيم قرارددادهاي تفاهم با ساير ارگان ها (مثل، آتش نشاني و نيروي انتظامي)، با ميانگين 87 16 در حد خيلي / 11 در حدكم برآورد شده است.در مرحله سوم تهيه نسخه هاي پشتيبان از فايل هاي مهم در كتابخانه با ميانگين 73 / اضطراري با ميانگين 07 11 در حد كم ارزيابي شده است. در نهايت در مرحله چهارم ارتقا صلاحيت هاي حرفه اي مورد نياز / زياد و ايجاد مركزي به نام اتاق بحران با ميانگين 47 9 در حد خيلي كم توسط / 14 در حد زياد و استفاده از نيروهاي داوطلب مردمي در بازسازي كتابخانه با ميانگين 64 / كتابداران كتابخانه ها با ميانگين 67 پاسخگويان ارزيابي شده است. نتيجه گيري: كتابخانه ها به عنوان مراكز اطلاع رساني در جامعه در عصر جديد كاركردهاي متمايزي م يپذيرند. آشنايي مديران و كاركنان كتابخانه ها با مباحث مديريت بحران، مي تواند كتابخانه را در ارايه خدمات هرچه مفيدتر در زمان وقوع بلاياي طبيعي، ياري دهد. در اين ميان استفاده از ابزارهاي فناوري اطلاعات مانند شبك ههاي اجتماعي، خدمات پست الكترونيكي، پزشكي ازراه دور با همكاري كتابداران پزشكي و انتشار آن لاين تصاوير حوادث طبيعي از طريق كتابخانه؛ كتابخانه را در راستاي اين مهم توانمندتر خواهد ساخت. واژه هاي كليدي: بلاياي طبيعي؛ مديريت ايمني از حوادث؛ كتابخانه هاي دانشگاهي؛ ايران

Abstract Introduction: Medical libraries as the heart of the nationʹs health care system are responsible, for appropriate and up to date information transmission into the arteries of society. So in the field of natural disaster management, such as earthquake or flood, has an important and significant role. Therefore in the face of such disasters, they can act powerfully. In this regard, this study, survived awareness of library managers and staffs with disaster management issues and 4 main stages of it in libraries. Methods: in this study, an analytical survey to investigate awareness of library managers and staffs with disaster management topics and 4 main stages of it in libraries will be discussed. The statistical population of research includes 130 librarians working in university libraries, affiliated to the Ministry of Health and Medical Education are based in Tehran. The data was collected through a researcher made questionnaire, consisting of 30 components with 5 item Likert range. Validity of questionnaire developed by the expert and reliability of questionnaire, was assessed by Cronbachʹs alpha, this value was equal to 0.81 which is indicative of good reliability. To analyze the research findings, statistical inference, such as binomial test, Friedman test and Chi- squared test, were used and the SPSS version 19, were applied. Results: The managerʹs familiarity with the issues of crisis management, taking into consideration the strategic planning libraries with average 7/4 in too much effort to provide resources on disaster management for libraries with an average 51/2 was assessed as low. Firstly, the library building retrofitted with an average of 78/15 in the limit of very large, distressed and location maps prepared anti-crisis average of 83/10 is assessed as low. Secondly, set the data preparation rapport with other organizations (eg, fire and police), with a mean of 87/14 at the most, dissemination of general information pertaining to emergency conditions with an average of 07 / 11 is estimated as low. ʹs the third step is to prepare backup copies of important files in the library with an average of 73/16 in the limit of very large room called a crisis center with an average of 47/11 is assessed as low . Finally in the fourth stage of upgrading the professional competencies needed by librarians with a mean of 67/14 high level of community volunteers in rebuilding the library with an average of 64/9 minimal by respondents assessed. Conclusion: Libraries as information centers adopt distinct functions in modern society. Awareness of library managers and staffs with disaster management issues can help library to provide better services in the face of natural disaster. In the meantime use of information technology tools such as social networking, mail services, telemedicine with medical librarians and publish online images of natural disasters through the library, the library will be stronger. Keywords: Natrual Disasters; Safety Management; Academic Libraries; Iran.