نگاهي انتقادي و تحليلي به سير تاريخ ‌ادبيات مدارس از سال 1370 تا 1390

A critical and analytic insight into the trend of history of literature in Iran’s schools from 1991 up to 2011

چكيده: تاريخ ‌ادبيات در معناي ظاهر، تاريخِ متون ادبي ـ نظم و نثرـ است اما در واقع بايد آن را تاريخ و سيرِ انديشه و تفكر دانست كه در قالبِ شعر و نثر جلوه نموده است. تاريخ ‌ادبيات فارسي، پيوستگي تنگاتنگي با تاريخ انديشه و افكار و آرا در ايران دارد، اما اين پيوستگي همواره ناديده، انگاشته شده است. در دو دهه هفتاد و هشتاد، يعني دو دهه اخير، تغييراتي تقريباً اساسي در كتاب‌هاي تاريخ ادبيات مدارس روي داده است؛ متفاوت از واحدهايي كه تا سال 1372 در مدارس تدريس مي‌شد. در اين مقاله، ما سعي كرديم ابتدا اين تغييرات را انعكاس دهيم و سپس به بررسي نقاط ضعف و قوت اين درس بپردازيم و در آخر كتاب‌هاي تاريخ ‌ادبيات اين دو دهه مدارس را با تاريخ ‌ادبيات‌هاي سال‌هاي گذشته مقايسه كنيم. در اين مقاله، تمام نگاه‌ها به سمت كاربردي شدن درس تاريخ ‌ادبيات، كشانده شده است تا زمينه‌اي براي بيرون بردن اين درس از حالتي خشك و ايستاي، و تبديل آن به ساعت تحليل عملي محتوا و نقد كاربردي باشد.

History of literature is apparently the history of literary texts, i.e. poem and prose, but in fact, it is the history and trend of thought and reflection which appears in the form of poetry and prose. History of literature in Iran is closely related to the history of thoughts and opinions. This relationship has always been absent in our history of literature. In the late seventies and eighties, rather fundamental changes occurred in the history of literature as there was a history of literature different from the one taught in schools up to 1993. So, first we tried to reflect the changes, then to examine the strengths and weaknesses of this course in the two decades and finally our effort focused on the comparison of history of literature of these two decades with the one in the last years. In this article, it was attempted to lead attentions to the fact that history of literature should be an applied course, and it could provide a background for changing it from a static and dull course into an applied, analytic and critical one.