پويايي‌شناسي جمعيت ماهي يلي خط كماني (Terapon jarbua Forsskal, 1775) در شمال خليج فارس (آب‌هاي استان هرمزگان)

Population Dynamic of Terapon jarbua (Forsskal, 1775) in the Northern Persian Gulf (Hormozgan Coastal Waters)

در اين مطالعه خصوصيات زيستي و پويايي جمعيت ماهي يلي خط كماني (Terapon jarbua) در آب‌هاي ساحلي بندرعباس مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 1257 نمونه ماهي يلي خط كماني به‌مدت يك سال از شهريور 1391 تا مرداد 1392 توسط تورهاي ثابت ساحلي مشتا و ترال ميگو در آب‌هاي استان هرمزگان صيد گرديد. براي آناليز داده هاي فراواني طولي از نرم افزار FiSAT به روش الفان 1 (ELEFAN 1) استفاده شد. كوچك‌ترين و بزرگ‌ترين طول ماهيان صيد شده به‌ترتيب 1/5 و 5/28 سانتي متر و همچنين حداقل و حداكثر وزن آن ها به‌ترتيب 53/1 و 07/373 گرم بود. ميزان b برابر با 3159/3 تعيين شد و الگوي رشد ناهمگون (آلومتريك) مثبت به‌دست آمد. عوامل رشد فون برتالنفي (4/29L?= سانتي متر، 74/0k= در سال و 18/0+ t0= سال) به‌دست آمد. مقدار 05/4=Tmax محاسبه گرديد. همچنين شاخص عملكرد رشد مونرو (?) 8/2 محاسبه شد، ميزان W? نيز نزديك به 415 گرم برآورد شد. ميزان مرگ و مير كل، طبيعي و صيادي به‌ترتيب 69/1، 43/1 و 25/0 در سال و ضريب بهره‌برداري 15/0 محاسبه گرديد. با به‌كارگيري روش باتاچاريا و ترسيم منحني گروه هاي همزاد تفكيك شده، دو گروه همزاد شناسايي گرديد. در فصل بهار، تابستان و پاييز دو گروه سني و در فصل زمستان سه گروه سني مشخص شد. احتمال صيد هر دامنه طولي براي ماهي يلي خط كماني به‌صورت (79/8 = L25 سانتي‌متر، 10/11L50= سانتي‌متر، 69/22 = L75 سانتي‌متر) به‌دست آمد. بنابراين اگرچه ميزان ضريب بهره‌برداري اين گونه مناسب به نظر مي رسد، اما پايش اطلاعات طولي و تغذيه اي در كنار مدل هاي پويايي شناسي مي‌تواند به درك بهتر وجود يا عدم وجود پديده fishing down (كاهش ميزان صيد) در اين منطقه كمك نمايد

In this study, biological characteristics and population dynamic of Terapon jarbua (Forsskal, 1775) was investigated. A number of 1257 specimens were collected by Pound nets and shrimp trawl nets during August 2012 to August 2013 in Hormozgan coastal waters. ELEFAN 1 in the software package FiSAT was used to analyses of length frequency data. The highest and lowest recorded length and weight of caught fish were 5.1cm and 28.8cm (total length) and 1.53 gr and 373.07 gr, respectively. The exponent b (3.3159) showed growth positive allometric. Growth parameters L?, k and t0 were obtained 29.4cm, 0.74 year-1 and +0.18 year, respectively. ? (index for comparison of growth performance), W? (asymptotic weight) and Tmax (maximum length) were also estimated 2.8, 415 gr and 4.05, respectively. Total mortality (Z), natural mortality (M), fishing mortality (F) and exploitation rate (E) was calculated 1.69 year-1, 1.43 year-1, 0.25 year-1 and 0.15, respectively. Using Bhattacharya method, cohorts grouped in two groups. Two age groups were observed in spring, summer and autumn seasons, but three age groups were discriminated in winter. Probability of catch curve indicated that L25, L50 and L75 are 8.79 cm, 11.1cm and 22.69 cm for T. jarbua. Although the Exploitation rate (E) of selected species is appropriate, continuous monitoring of length and feeding regime of caught fishes by population dynamic models could be useful for understanding the occurrence of fishing down in the Persian Gulf.