بررسي ارتباط متقابل كاربري‌هاي ورزشي و حمل ونقل شهري در مشهد*

Study the Interrelation of Sport and Urban Transportation Usages in Mashad City

رابطه‌ي متقابل بين كاربري اراضي و سيستم حمل و نقل شهري جدايي‌ناپذير و دو جز تشكيل‌دهنده‌ي يك واقعيت محسوب مي‌شوند. در اين مقاله رابطه‌ي كاربري‌هاي ورزشي با حمل و نقل و تراكم جمعيّت شهري با استفاده از مدل دسترسي هنسن بر اساس سلسله مراتب ساختار فضايي شهر سنجيده شده است. سپس پراكنش فضايي انواع مراكز ورزشي نسبت به سلسله مراتب شبكه‌ي ارتباطي با استفاده از مدل تحليل شبكه در محيط نرم‌افزارGIS به منظور سنجش ميزان توليد و جذب سفرهاي ورزشي تحليل شده است. نتايج حاصل از تحليل نشان مي‌دهد وسعت كاربري‌هاي ورزشي در شهر مشهد 2409911 متر مربع (137 قطعه) مي‌باشد كه 2/1 درصد از مساحت كل شهر است. سرانه‌ي اين كاربري در مشهد 95/0 متر مربع مي‌باشد كه با سرانه‌ي پيشنهادي طرح جامع (91/2 متر مربع) فاصله‌ي زيادي دارد. ضريب موران نيز بر عدم رعايت عدالت در توزيع فضايي مراكز ورزشي دلالت دارد. همچنين بر اساس شاخص هنسن، دسترس04/37% از جمعيّت شهر مشهد به مراكز ورزشي پايين تر از متوسط مي‌باشد. مراكز ورزشي نسبت به شبكه‌ي ارتباطي فقط 8/52 درصد از سطح شهر را تحت پوشش خود قرار مي‌دهد و حدود 3/31% از اين مراكز نيز نسبت به شبكه‌ي ارتباطي بطور نامناسب مكان‌يابي شده اند، بطوري‌كه پرترافيك ترين مناطق مشهد (مناطق ترافيكي 1 و 2) جذب‌كننده‌ي بيشترين سفرهاي ورزشي (31/32%) مي‌باشند. بنابر اين پيشنهاداتي مانند هماهنگي برنامه‌ريزي كاربري اراضي و حمل نقل و تناسب سلسله مراتب كاربري ورزشي با سلسله مراتب شبكه ارتباطي همجوار ارايه مي‌شود.

The interrelation between the land use and urban transportation system is considered as inseparable and also as the two integral parts of a reality. In this article, the relation of sport usages with transportation and density of urban population has been evaluated by using Hansen availability model and based on the city spatial hierarchical configuration. Then spatial distribution of different sport centers has been analyzed in relation with the hierarchy of connecting network by using network analysis model in GIS software environment for measuring the production amount and attraction rate of sport trips. The area of sport usages in Mashad city is 2409911M2( 137 parts) which is 1.2 % of total land of the Mashhad city. Per capita of such uses in Mashhad is 0.95 which has a great distance with what proposed by master plan(2.91m2). Moran Coefficient indicates injustice in spatial distribution of sport centers. Also, based on Hansen index, the access of 37.04% of Mashhad population to sport centers is lower than the average level. Heterogeneous distribution of sport centers with different functions in Mashhad indicates that sport centers compared to communication network cover only 52.8 % of the city; furthermore, 31.3 % of these centers are located improperly and weakly compared with the communication network, so that regions having the highest level of traffic load (regions 1 & 2) attract the highest level (32.31%) of sport trip. In conclusion, recommendations like proportion of land use planning and transportation, proportion of sport land use hierarchy with neighboring network hierarchy will be offered