سنجش تشخيصي صلاحيت‌هاي سواد رياضي

A diagnostic test for math literacy cognitive competencies

چكيده: [1] در دهه اخير، رويكرد سنجشِ شناختيِ تشخيصي، به‌منظور تلفيق نظريه‌هاي شناختي با نظريه‌هاي يادگيري و ارايه نيمرخي از صلاحيت‌هاي شناختيِ دانش‌آموزان، برخلاف روش‌هاي مرسوم اندازه‌گيري آموزشي، مانند نظريه كلاسيك و نظريه سوال پاسخ، جايگاه ويژه‌اي پيدا كرده است. با عنايت به چنين ديدگاهي، پژوهشي با عنوان «آزمون تشخيصي صلاحيت‌هاي شناختي سواد رياضي» حاوي بيست سوال، بر مبناي مدل شناختي مطالعه پيزا (2012) و متشكل از صلاحيت‌هاي شناختي ارتباطات و استفاده از زبان و عمليات نماد‌ين، رسمي و فني؛ رياضي‌وار كردن و بازنمايي؛ استدلال و بحث و طراحي راهبرد براي حل مسايل، طراحي گرديد. مقاله حاضر نتايج اجراي اين آزمون را تبيين مي‌كند. جامعه آماري اين پژوهش، دانش‌آموزان پايه دهم (دوم دبيرستان) شهر تهران در سال تحصيلي 93-1392 در سه رشته رياضي فيزيك، علوم تجربي و ادبيات و علوم انساني بود. با استفاده از رويكرد نمونه‌گيري احتمال متناسب با حجم، نمونه‌اي 688 نفري انتخاب شد و آزمون براي اين نمونه اجرا گرديد. پاسخ‌هاي سوال‌ها با استفاده از مدل دينا و به‌كارگيري نرم‌‌افزار آر تحليل شده و ظرفيت تشخيصي آزمون در سطح هر سوال و نحوه ايجاد نيمرخ صلاحيت شناختي دانش‌آموزان ارايه شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه با طراحي يك آزمون تشخيصي بر مبناي صلاحيت‌هاي شناختي مي‌توان نيمرخ صلاحيتي دانش‌آموزان را با استفاده از مدل دينا شناسايي كرد.

Over the recent decade, cognitive diagnostic measurement approach - contrary to the prevalent (common) educational measurement approaches such as classic theory and item-response theory- has attained a special status, because this approach integrates cognitive theories with learning to provide a profile of students’ cognitive competencies. With such an approach, a diagnostic test concerning students’ math literacy cognitive competencies consisting of 20 questions - based on cognitive model of PISA (2012) - was devised. While using symbolic, formal and technical language and operation, the test included communication; mathematising and representation; reasoning and argument and devising strategies for solving problems. This study justifies the result of distributing this test. The research population consisted of 10th grade students in the field of mathematics, science and literature during the academic year of 1392-1393. Through Probability Proportional to Size approach, a sample of 688 students was selected and the test was administered. Students’ responses were analyzed using DINA model and R software. Diagnostic capacity of the test at the item level and the way to develop the students’ cognitive competency profiles were presented. The research findings indicated that through a diagnostic test based on cognitive competencies and using DINA model, students’ competency profile could be identified.