بررسي اثر حذف يارانه حامل‌هاي انرژي بر سهم هزينه آب‌بها و قيمت تمام‌شده محصول گندم استان گلستان

مصرف بالاي گازوييل و برق در استخراج منابع آبي و سهم بالاي نهاده آب كشاورزي از كل آب مصرفي كشور، يكي از مهمترين مشكلات اقتصادي بخش كشاورزي محسوب مي‌شود. لذا، اين نهاده در كشور ايران به دلايل محدوديت منابع آبي، مصرف بي‌رويه و پايين بودن راندمان آبياري از اهميت قابل ملاحظه‌اي برخوردار است. هدف اين پژوهش ، تعيين و بررسي تغيير قيمت حامل‌هاي انرژي (برق و گازوييل) در استخراج هر مترمكعب آب كشاورزي، سهم هزينه‌ي حامل‌هاي انرژي (گازوييل و برق)، سهم هزينه‌ي آب‌بها و قيمت تمام شده محصول گندم استان گلستان بود، در اين راستا، از تكنيك حسابداري صنعتي تعديل يافته و رهيافت دلفي در قالب سه سناريوي "قبل از اجراي سياست" (با قيمت گازوييل 165 ريالي و قيمت برق 20 ريالي)، "حين اجراي سياست" (با قيمت گازوييل 1500 و 3500 ريالي و قيمت برق 140 ريالي) و "پس از اجراي سياست" ( با قيمت گازوييل 7900 ريالي و قيمت برق 550 ريالي)، تعديل يارانه استفاده شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد سهم هزينه آب‌بها به ترتيب از چهار و 12 درصد "قبل از اجراي سياست" به رقم 42 (حذف كامل يارانه گازوييل) و 84 درصد (حذف كامل يارانه‌ي برق) افزايش يافت. در نتيجه، در اثر اين افزايش، قيمت تمام شده گندم از 2120 به 4420 (حذف كامل يارانه گازوييل) و 16890 ريال (حذف كامل برق) افزايش نشان داد. لذا پيشنهاد مي‌گردد در اجراي سياست هدفمندي يارانه‌ها محتاطانه و كارشناسانه صورت گيرد.

The high consumption of gas oil and electricity in utilization of water resources and the high share of agricultural water in the total water consumption of the county is one of the most important economic problems in agricultural sector. The aim of this study was to determine the effect of price changes of energy carriers (electricity and gas oil) on each cubic meter of water used in agriculture, the cost share of energy carriers (gas oil and electricity), water share, and cost of wheat production in Golestan province. To this end, using techniques of adjusted industrial cost accounting and Delphi approach, in three scenarios of "before the plan" (165 Rial/liter for gas oil and 20 Rial/unit for electric power), "during the plan" (1500 and 3500 Rial/liter gas oil and 140 Rial for unit of electrical power), and " complete elimination" (7900 Rial/liter for gas oil and 550 Rial/unit electrical power). The results showed that share of water cost would change from 4 and 12 percent "before the plan" to 42 percent (complete elimination of gas oil subsidy) and 84 percent (complete elimination of electric power subsidy). Implementation of the plan would increase the unit cost of wheat from 2120 Rial to 4420 Rial (complete elimination of gas oil subsidy) and 16890 Rial (complete elimination of electric power subsidy), respectively.