اثر خاكپوش هاي پلي اتيلن و آلي در دورهاي مختلف آبياري بر ميزان روغن و نوع اسيدهاي چرب آفتابگردان

به منظور بررسي اثر خاكپوش هاي پلي اتيلن و آلي در دورهاي مختلف آبياري روي ميزان روغن و پروفيل اسيدهاي چرب آفتابگردان، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در سال 1388 در پرديس ابوريحان، دانشگاه تهران اجرا گرديد. عامل اصلي شامل: سه دورآبياري (7، 12 و 17 روز) و فاكتور فرعي شامل تيمارهاي بدون خاكپوش (شاهد) و انواع خاكپوش هاي مختلف شامل (پلي اتيلن، خاكپوش كود دامي گاوي در سه سطح: 5/8 ، 17 و 25 تن در هكتار، خاكپوش كلش گندم هم در سه سطح: 5/2، 5/5 و 5/7 تن در هكتار) بود. نتايج آزمايش نشان داد كه افزايش دورهاي آبياري و اعمال تنش كم آبي باعث كاهش عملكرد روغن دانه مي-شود و خاكپوش هاي پلي اتيلن و خاكپوش كلش به ميزان 5/7 (تن/هكتار) بيشترين ميزان عملكرد روغن را داشتند. بررسي پروفيل اسيدهاي چرب دانه نشان داد بيشترين ميزان اسيدهاي چرب استياريك (1/4%) و پالمتيك (3/6%) در تنش شديد كم آبي، لينولييك اسيد(8/51%) و اولييك اسيد (4/40%) در تنش متوسط كم آبي بدست آمد. همچنين حداكثر مقدار اسيدهاي چرب پالمتيك و لينولييك (به ترتيب با مقادير 4/6%و 2/51%) در خاكپوش كلش به ميزان 5/7 (تن/هكتار) و بيشترين ميزان اولييك اسيد (3/40%) از تيمار خاكپوش كود دامي به ميزان 25 (تن/هكتار) حاصل شد. نتايج كلي آزمايش نشان داد كه استفاده از خاكپوش ها با كاهش مصرف آب آبياري مي تواند باعث افزايش عملكرد كمي و كيفي دانه شود. با توجه به اينكه خاكپوش هاي كلشي اثر سو زيست محيطي براي اراضي كشاورزي ندارند، استفاده از آنها توصيه مي گردد.

In order to investigate the effects of polyethylene and organic mulches in different irrigation intervals on oil content and fatty acids composition in sunflower, an experiment was conducted at the research farm of college of Aboureyhan, University of Tehran, in 2009. The study was conducted in split-plot design based on randomized complete blocks with three replications. The main factor consisted of three irrigation intervals including 7, 12, and 17 days, and the sub-factors were the control (without mulch) and different types of mulch (polyethylene, cow manure including 8.5 ton/ha,17 ton/ha, 25 ton/ha, wheat stubble mulch at three levels of 2.5 ton/ha, 5.5 ton/ha, and 7.5 ton/ha). The results indicated that increasing irrigation intervals and the effect of water deficit stress cause considerable reduction in the amount of oil seed . Also, the highest oil yield was obtained from polyethylene and stubble mulch (7.5 ton/ha). Investigation on fatty acids compositions in sunflower seed indicated that highest fatty acids i.e. palmitic (6.26%) and stearic (4.1%) were obtained under intensive water deficit stress and oleic (40.44%) and linoleic (51.76%) were obtained under mild water deficit stress, respectively. Besides, the highest fatty i.e. acid, palmitic (6.44%) and linoleic (51.17%) were obtained in stubble mulch (7.5 ton/ha) and the highest fatty acid oleic (40.31%) was obtained in cow manure mulch (25 ton/ha). The overall test results showed that mulches can increases the quality and quantity of seed yield by reducing irrigation water use. Considering the results of the study and non-toxic effects of stubble mulches in agriculture, we suggest their usage.