اثر آب شور و مديريت مصرف نيتروژن در مراحل مختلف رشد بر عملكرد گندم

نيتروژن نخستين عنصر غذايي است كه كمبود آن در مناطق شور مطرح است، لذا مديريت صحيح مصرف كودهاي نيتروژنه از راهكارهاي مهم در جهت نيل به افزايش عملكرد دانه ي گندم در اين شرايط مي باشد. به همين منظور، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و در چهار تكرار بر روي گندم رقم روشن در مزرعه اي داراي خاك و آب شور در اراضي منطقه رستاق در 25 كيلومتري شهر يزد انجام گرديد. فاكتور اول منابع نيتروژن شامل اوره، نيترات آمونيم و سولفات آمونيم و فاكتور دوم عامل مديريت مصرف كود شامل چهار سطح:1- شاهد(بدون مصرف كود نيتروژني) ،2- مقدار توصيه شده در سه قسط مساوي در هنگام كاشت، پنجه رفتن و خوشه رفتن ،3- مقدار توصيه شده در سه قسط و 30 درصد بيش از توصيه در مرحله پنجه رفتن و 4- مقدار توصيه شده در سه قسط و 30 درصد بيش از توصيه در مرحله خوشه رفتن بود.نتايج نشان داد كه مصرف اضافي كود در مراحل مختلف رشد، اثر معني داري بر عملكرد و اجزاي آن نداشته است. در مقايسه بين كود اوره و دو كود ديگر، مصرف نيترات آمونيم نتوانست اختلاف معني داري را در عملكرد كل گندم در مديريتهاي مختلف مصرف كود ايجاد نمايد، ليكن مصرف 30 درصد كود سولفات آمونيم بيش از ميزان توصيه شده در مرحله پنجه زدن تفاوتي معني دار در عملكرد كل گندم نسبت به كود اوره ايجاد نمود. بر اساس نتايج اين آزمايش تقسيط نيتروژن در زمان اوج نياز گياه (در پنجه زني و خوشه رفتن)، مي تواند افزون بر كاهش هدر رفتن نيتروژن از خاك، سبب افزايش عملكرد دانه و كاه در شرايط استفاده از آب شور شود.

Nitrogen is the primary nutrient that shows deficiency in saline areas, therefore, proper nitrogen fertilizer management is one of the strategies to achieve higher wheat grain yield. A field experiments in a saline soil was performed on wheat with a factorial arrangement in randomized complete block design with four replications, in Rostagh area, 25 km from Yazd. The first factor was nitrogen sources including urea, ammonium nitrate, and ammonium sulfate fertilizer, and the second factor was fertilizer use management consisting of four levels: 1- control (no nitrogen application), 2- recommended amount of fertilizer in three equal installments at the time of sowing, tillering, and heading stage, 3- recommended amount of fertilizer in three installments and 30% nitrogen in addition to the recommended rate in the tillering stage, and 4- recommended amount of fertilizer in three installments and 30% nitrogen in addition to the recommended rate at the heading stage. The results showed that the additional use of fertilizer at various growth stages had no significant effect on yield and its components. In comparison of urea to the other two fertilizers, ammonium nitrate had no significant effect in total yield of wheat in different fertilizer treatments, but using 30% nitrogen in addition to the recommended rate at tillering stage could cause significant differences in total yield when ammonium sulfate was used. Based on the results of this experiment, using nitrogen in peak times of consumption i.e. at tillering and heading, can reduce the loss of nitrogen from the soil, in addition to increasing grain and straw yield under saline conditions.