تداخل مجازاتها در تعدد جرايم مستوجب حد و چالش هاي آن

Interference of Punishments in Multiple Offences Deserving Legal Punishment and its Challenges

در تعدد جرایم مستوجب حد، اگر جرایم ارتكابی مشابه باشند مجازات‌ها در هم تداخل كرده و فرد تنها به یك مجازات حدی محكوم می‌گردد. این حكم از دو جهت قابل مناقشه است. اولاً خلاف مقتضای قاعده عدم تداخل اسباب و مسببات است. و ثانیاً خلاف قاعده عدالت بوده و باعث اخلال در امنیت و نظم عمومی جامعه می‌گردد. فقها با استناد به دلایل مختلفی مانند روایات، قاعده درء، تعلق حكم به طبیعت، اصل برائت، اطلاق ادله شرعی، مفهوم ادله تكرار جرم، اجماع، سیره، و ... در مقام رفع تعارض این حكم با قاعده عدم تداخل اسباب برآمده‌اند. گرچه ایراداتی به برخی از این دلایل وارد شده، با این وجود می‌توان گفت كه حكم به تداخل مجازات‌ها امری مسلم نزد تمامی فقها است. وجود مجازات‌های تعزیری با ماهیت منحصر به فرد آن (بما یراه الحاكم) در نظام كیفری اسلامی مشكل دوم را نیز مرتفع می‌گرداند. بدین ترتیب كه اگر در كنار اجرای مجازات حدی، تعزیر را نیز داشته باشیم، این امر به اجرای هر چه بهتر عدالت و جلوگیری از اخلال در نظم عمومی جامعه می‌انجامد.

If in multiple offences deserving legal punishment (ḥadd) the perpetrated offences are similar, the punishments interfere and the person is sentenced to one legal punishment. This judgment is disputable from two perspectives. Firstly, it is against the principle of non-interference of causes and effects. Secondly, it is against the principle of justice and causes disturbance in public security and order. Relying on various reasons, such as traditions, principle of reasonable doubt (qā‘idat al-dar‘), judgment pertaining to nature, principle of exemption, application of legal evidences, concept of the evidences of repetition of offence, consensus, sīra, and so forth, the jurists have undertaken to resolve the contradiction of this judgment with the principle of non-interference of causes. Although some objections have been raised against some of these evidences, it can be said that judging the interference of punishments have been taken for granted by all the jurists. Existence of discretionary punishments with their exclusive nature (according to the judge’s opinion) in Islamic penal system would resolve the second problem, too. As such, if we execute legal punishment (ḥadd) along with discretionary punishment (ta‘zīr), it will result in much better administration of justice and prevention of disturbance in public order.