نگاهي نو به مولوي و ارشادي و برايند روش‌شناختي آن

A New Look at Mawlawī (Legislative) and Irshādī (Advisory) and their Methodological Resultant

این مقاله پس از تعیین جایگاه مولوی و ارشادی و این‌كه آن‌ها وصف اوامر و نواهی‌اند و نه وصف حكم و بیان تعریف مختار و امتیاز آن از سایر تعاریف، به بحث مهم روش‌شناسی و سنجه‌های تشخیص اوامر و نواهی مولوی از ارشادی پرداخته است. مطابق تعریف‌های مختلف از ارشادی و مولوی، سنجه‌های تمایز این دو نیز مختلف می‌شود. مقاله حاضر در پی اثبات این است كه تغییر در معنا و روش‌شناسی مولوی و ارشادی از شیخ انصاری به این سو وارد مباحث اصولی شده و همین تغییرات باعث نقض و ابرام‌های فراوان در اصل تعریف و مصادیق ارشادی و مولوی گردیده است كه قبل از شیخ انصاری در فقه شیعه و اهل سنت معنای ثابتی داشته و سنجه تشخیص آن هم مشخص بوده است. به اعتقاد نویسنده همان تعریف و سنجه ماقبل شیخ بهترین تعریف و سنجه در بحث مولوی و ارشادی است و می‌تواند تغییرات زیادی را در محتوای بسیاری از فتواها ایجاد كند.

After determining the status of mawlawī and irshādī and deciding that they are attributes of commands and prohibitions and not attributes of ruling and after giving the opted definition and its advantage over other definitions, this article has dealt with the important discussion of the methodology and the measurements for distinguishing the mawlawī from the irshādī commands and prohibitions. According to different definitions of mawlawī and irshādī, the measurements for distinguishing these two are different, as well. The present article seeks to prove that alteration in the meaning and methodology of mawlawī and irshādī has entered uṣūlī discourses since the time of Shaykh Anṣārī onward, and these very alterations have caused many refutations and confirmations in the very definition and referents of mawlawī and irshādī, which have had a fixed meaning in Shī‘ī and Sunnī jurisprudence before Shaykh Anṣārī and the measurement for its recognition has also been specified. According to the writer, the same definition and measurements for distinction prior to Shaykh Anṣārī are the best in the discourse of mawlawī and irshādī and can create many changes in the content of many of the legal judgments (fatwās).