تخمين تلفات انتقال دررودخانه زنگمار

Estimation of transmition losses in Zangmar River

در رودخانهها به‌ويژه در رودخانه‌هاي فصلي هنگام سيلاب به دليل تلفات انتقال در مسير جريان، حجم آب در پايين‌دست كاهش مي‌يابد. از اين‌رو مدل‌سازي چنين فرايندي در مديريت منابع آب و مهندسي رودخانه حايز اهميت است. در اين تحقيق با استفاده از روش برنامهريزي بيان ژن، تلفات انتقال در مسير رودخانه فصلي زنگمار واقع در شمالغرب ايران بر اساس هيدروگراف‌هاي ورودي و خروجي مشاهداتي در بازه بين ايستگاههاي ماكو و پلدشت مورد بررسي قرار گرفت. پس از اعمال وروديهاي مختلف و عملگرهاي متداول برنامه‌ريزي بيان ژن، هيدروگراف خروجي در ايستگاه پايين دست شبيهسازي گرديد. بررسي شاخص‌هاي آماري نشان داد كه عملكرد مدل برنامه‌ريزي بيان ژن در پيش‌بيني هيدروگراف خروجي قابل‌قبول بوده به‌طوري‌كه برآورد تلفات انتقال در مقايسه با مقادير مشاهداتي حدود 7/4% تخمين زده شده است.

In rivers spatially ephemeral rivers, volume of water in downstream reduced due to transmission losses. Thus the modeling such process is important in water resources management and river engineering. In this study, using gene expression programming, transmission losses in zangmar River that is located in northwest Iran, based on observations input and output hydrographs in Mako and Poldasht stations has been calculated. After the introduction of various terminals and commen function in gene expression programming model, the output hydrograph in downstream stations were simulated. Statistical indices showed that the gene expression programming model predict output hydrograph acceptable so that the estimated output losses in comparison with the observed values is 7/4%.