صحت‌سنجي داده‏هاي بارندگي ايستگاه‏هاي غيرثبات سازمان هواشناسي و تماب در حوضه آبريز درياچه اروميه

Verifying precipitation data of TAMAB and meteorology institute in Urmia basin

پيش‌بيني و تصميم‌گيري صحيح در مديريت و حفاظت از منابع آب نيازمند در دست داشتن برآوردهاي درست و مطمين از بارندگي است. لذا بررسي صحت داده‏هاي سري‏هاي زماني قبل از آغاز تحقيق، يك بخش معمول و اجتناب ناپذير در مطالعات هيدرولوژي و منابع آب است. براي اين منظور، سري زماني داده‏ها با استفاده از آزمون‏هاي آماري مورد ارزيابي قرار گرفته و در صورت نياز، ناهمگني‏ها و نوسانات نامحتمل داده‏ها اصلاح و يا حذف مي‏شوند. هرچند معمولاً گذر موفق سري‏هاي زماني از آزمون‏هاي آماري از لحاظ علمي صحت داده‏ها را تاييد مي‏كند ولي بررسي‏هاي دقيق‏تر سري‏هاي زماني ممكن است شواهد متفاوتي را عيان سازند. لذا در اين تحقيق با انتخاب داده‏هاي بارندگي حوضه آبريز درياچه اروميه، پاسخ‏هاي بدست آمده از برخي آزمون‏هاي آماري بررسي صحت داده‌ها مورد ارزيابي قرار گرفته است. مطالعه عميق و دقيق داده‏ها و مقايسه با ايستگاه‏هاي مجاور نشان مي‏دهد كه اعتماد و اتكاي كامل به نتايج آزمون‏هاي آماري به تنهايي براي صحت‌سنجي داده‏ها كافي نبوده و گاهي نتايج بدست آمده ممكن است محقق را نسبت به شرايط و درستي واقعي داده‏هاي سري‏هاي زماني مورد مطالعه، بسيار گمراه سازد. بر طبق نتايج آزمون‌هاي همگني مورد استفاده در اين تحقيق، تنها 4/2 درصد از ايستگاه‌هاي حوضه نيازمند اصلاحات و يا حذف بوده‌اند و اين در حاليست كه مطالعه عميق داده ها نشان از غيرقابل اعتماد بودن 6/12 درصد از ايستگاه‌هاي حوضه و لزوم حذف آنها دارد.

Water resources management, forecasting, and decision making require reliable estimates of precipitation. Therefore, a normal and an inevitable part of any hydrological or water management project before starting the research is analyzing the accuracy of time series. For this purpose by using statistical tests, the time series are analyzed heterogeneous and improbable fluctuations of data and if needed are corrected or omitted. Although usually passing the statistical tests, scientifically verifies the efficiency of the data, more precise verifications on the data may lead to different results. Therefore, in this study by choosing precipitation data of Urmia basin as a case study, final results of some statistical tests on the efficiency of the data are analyzed. Careful and precise analysis of the time series especially in comparison with neighboring stations shows that full reliance on the statistical tests alone is not enough for analyzing the efficiency of the time series and the results of these tests may mislead users on the true condition and efficiency of the data. Based on the results of this study, only 2.4 percent of the data need correction or must be omitted; nevertheless, more precise analysis through data shows that about 12.6 percent of the data are completely unsuitable and must be omitted.