بررسي عوامل موثر بر مشاركت بهره برداران در توسعه شبكه هاي فرعي آبياري و زهكشي در حوضه رودخانه بوژان شهرستان نيشابور

تحقق توسعه، به ويژه توسعه ي روستايي و كشاورزي و ارتقا بهره وري از منابع آب و خاك و بهينه سازي مديريت شبكه هاي آبياري، در گرو همكاري و مشاركت بهره برداران شبكه ها مي باشد. لذا، جلب مشاركت فعال و موثر كشاورزان در مديريت شبكه هاي آبياري، نيازمند آگاهي از عوامل تاثيرگذار و برنامه ريزي كلان براي اين امر است. بر اين اساس، تحقيق حاضر به توسعه شبكه‌هاي آبياري و زهكشي بر اساس راهبردهاي مشاركتي در حوزه ي رودخانه ي بوژان شهرستان نيشابور پرداخته است. روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي بوده كه به شيوه پيمايشي انجام گرفته است. جامعه ي مورد مطالعه، كليه ي بهره برداراني بودند كه در توسعه ي شبكه ي آبياري فرعي رودخانه ي بوژان شهرستان نيشابور مشاركت كرده‌اند. براي انتخاب نمونه ها، از روش نمونه گيري تصادفي متناسب استفاده گرديد و تعداد نمونه 254 بهره بردار برآورد شد. نتايج نشان داد كه از بين متغيرهاي تحقيق، ده متغير ميزان مراجعه ي ساير كشاورزان به بهره بردار، بازديد از مزارع نمايشي، ملاقات با مروجان و كارشناسان، دسترسي به اعتبارات و تسهيلات، تحصيلات، ميزان آب در دسترس، مقدار اراضي زيركشت، آگاهي از مزايا و معايب مشاركت، سابقه اختلاف با جهاد كشاورزي و رضايتمندي شغلي توانستند جمعاً 60 درصد از تغييرات متغير وابسته ي ميزان مشاركت بهره برداران در توسعه ي شبكه هاي فرعي آبياري را پيش بيني كنند.

Realization of Ddevelopment research, specially rural and agricultural development, as well as soil and water resources efficiency enhancement, and irrigation networks management improvement will occurred ifdepend on the beneficiaries’ participatione. Therefore, it is necessary to have macro planning and to be aware of the influencing factors influencing toward the beneficiariesʹ active participation in irrigation networks management. Accordingly, this research was executed to investigate how irrigation and drainage networks could be developed based on the beneficiaries’ʹʹ participatory strategies. The research area was in the Bozhan Rriver zone, Neyshabour County, Iran. Research method was descriptive by using survey technique. The research instrument included a questionnaire. All the network beneficiaries were included in the research statistical population. Stratified random sampling was used to collect data from 254 beneficiaries. Findings revealed that among all variables of the research, ten variables including "referral of others farmers to a beneficiary (water user)", "visiting demonstration farms", "amount of contact with extension agents", "access to funds and facilities", "educational background", "accessible amount of water", "cultivation area", "awareness of advantages and disadvantages of participation", "conflict background with Jihad Keshavarzi Organization" and "job satisfaction" could anticipate a total of 60 percent of the variation of the dependent variable of "‘beneficiaries’ʹ participation’ in developing secondary and tertiary ancillary irrigation and drainage networks".