مكان‌يابي كتابخانه‌هاي عمومي با استفاده از تكنيك تاپسيس- فازي: بررسي موردي كتابخانه‌هاي عمومي شهر تبريز

Application of the Fuzzy Topsis technique for the Selection of the Location of Public Libraries: A Case Study of Tabriz

هدف: هدف اين پژوهش شناسايي اصلي‌ترين معيارهاي مكاني كتابخانه‌هاي عمومي بر مبناي مدلي بهينه و تكنيك تاپسيس- فازي و سيستم اطلاعات جغرافيايي و بررسي اين معيارها در فضاي جغرافيايي شهر تبريز است. از اين رو حاصل اين پژوهش نقشه‌اي از فضاهاي متناسب با كاربريِ كتابخانه‌هاي عمومي خواهد بود. روش: اين تحقيق از نظر نوع جزو تحقيقات كاربردي-توسعه‌اي و از نظر روش جز تحقيقات توصيفي- تحليلي است. روش كار بر مبناي تجزيه، تحليل و همپوشاني لايه‌هاي اطلاعاتي در محيط نرم‌افزار آرك جي. آي. اس (ARC GIS) و تلفيق مدل‌هاي وزن‌دهي معيار از جمله مدل تحليل سلسله‌مراتبي، منطق فازي و تاپسيس است. يافته‌ها: نتايج اين پژوهش نشانگر 21 معيار مستقل براي مكان بهينه ساخت كتابخانه‌هاي عمومي بود كه در نهايت بر مبناي اين معيارها و ميزان اهميت آن‌ها فضاهاي جغرافيايي متناسب با كاربري كتابخانه‌هاي عمومي مشخص شد. اين نقشه نشانگر آن بود كه بيشترين نياز جهت احداث كتابخانه‌هاي عمومي از نظر مساحت در منطقه 3 و 4 و بيشترين نياز از نظر نسبت مساحت كل در منطقه 10 شهر تبريز است. اصالت/ارزش: اصلي‌ترين نوآوري اين پژوهش استفاده از رويكردي جديد براي مكان‌يابي كتابخانه‌هاي عمومي است به نحوي كه در اين پژوهش بر مبناي نظرات صاحب‌نظراني از حوزه هاي موضوعي مختلف، علاوه بر توجه به ويژگي‌هاي جغرافيايي يك مكان به ساير ويژگي‌ها چون سازگاري، كارآيي، سلامت، ايمني و ... نيز توجه شد. براي تحليل اين داده‌ها نيز از مدل‌هاي تصميم‌گيري معيار همچون تاپسيس- فازي استفاده شد كه تاكنون از چنين رويكردي با اين هدف استفاده نشده بود.

Purpose: The aim of this research is to identify the main criteria used for selecting the locations of public libraries based on an optimized model, Topsis-Fuzzy technique and using geographic information systems. The research also aims to investigate the identified criteria in the geographic space of Tabriz city. The research will be used to produce a map of convenient sites for public library usage. Methodology: This is an applied-developmental research study that uses descriptive analytical techniques. We analyzed the attitudes of the researchers from different fields towards the selection of public libraries site criteria, based on the Topsis-Fuzzy technique, and represented the results on the Tabriz map using Arc GIS software. Findings: The findings of the research include 21 criteria for locating the locations of public libraries. Moreover, based on the specified criteria and their importance, convenient space for public library buildings usage is represented on a map. Originality/Value: The main contribution of the research is a new approach for locating public library sites based on the ideas of experts, the analysis of data by new techniques such as Topsis-Fuzzy, and the representation of the results on several map layers