تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي مادران داراي نوجوان مبتلا به كم خوني فقرآهن

Effect of Family-Centered Empowerment Model (FCEM) on quality of life of mothers having teenagers with iron deficiency anemia

مقدمه: كم خوني فقرآهن شايع‌ترين بيماري خوني بوده و مانند ساير بيماري‌هاي مزمن، جنبه‌هاي كيفيت زندگي بيمار و مادر به عنوان مراقب اصلي را تحت تاثير قرار مي‌دهد. مطالعه حاضر به منظور تعيين اثر الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي مادران داراي نوجوان مبتلا به كم خوني فقرآهن در سال 1392 و در شهر تهران انجام گرديده است. روش: اين پژوهش يك مطالعه نيمه تجربي از نوع كاربردي است كه با انتخاب 60 مادر دختر نوجوان مبتلا به كم خوني فقرآهن در دو گروه آزمون و كنترل از طريق نمونه‌گيري مبتني بر هدف انجام شد. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و فرم كوتاه كيفيت زندگي سازمان جهاني بهداشت مي‌باشد. الگوي توانمندسازي خانواده محور در گروه آزمون اجرا و پس آزمون 5/1 ماه بعد از مداخله انجام شد. يافته‌ها: ميانگين امتياز كيفيت زندگي مادران قبل از مداخله در گروه آزمون برابر با 89/6 ±63/54 و در گروه كنترل برابر با 66/7±50/54 بود كه با آزمون تي‌مستقل بين دو تفاوت معناداري وجود نداشت (94/0=p) در حالي كه بعد از مداخله ميانگين امتياز كيفيت زندگي مادران در گروه آزمون برابر با 20/4±13/60 و در گروه كنترل برابر با 09/7±46/54 گرديد كه با آزمون تي‌مستقل اختلاف معناداري بين ميانگين نمرات كيفيت زندگي دو گروه مشاهده گرديد (001/0p < ). همچنين با انجام آزمون تي‌زوجي قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون از نظر نمرات كيفيت زندگي تفاوت معناداري (001/0p < ) مشاهده شد. در حالي كه در گروه كنترل اين اختلاف معنادار نبود (851/0=p). نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان داد كه اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور در افزايش كيفيت زندگي مادران داراي نوجوان مبتلا به كم خوني فقرآهن موثر بوده است. پيشنهاد مي‌شود پژوهش‌هايي در سطح وسيع‌تر در زمينه اثربخشي اين الگو براي ساير بيماري‌هاي مزمن نيز انجام گردد.

Introduction: Iron deficiency anemia is the most common hematological disease and like other chronic diseases affects different aspects of quality of life of patients and their mothers as their primary caregiver. The present study has been done in order to investigate the effect of (FCEM) on quality of life of mothers having teenagers with iron deficiency anemia in Tehran, 2013. Method: This semi-experimental research was conducted after choosing 60 mothers of female teenagerʹ with iron deficiency anemia and dividing them into two case and control groups through purposive sampling. The research tools included demographic; as well as, WHO Quality of Life-BREF (WHOQOL-BREF) questionnaires. FCEM was implemented in the case group and the post test was carried out 1.5 month after the end of the intervention. Results: Before intervention the means of the quality of life in the case group and the control group were 54.63±6.89 and 54.50±7.66 respectively. Independent t-test showed no significant difference in the quality of life in mothers of adolescent girls between the two groups (P=0.94); whereas, after the intervention the means of the quality of life in the case group and control groups were 60.13±4.20 and 54.46±7.09 respectively. Independent t-test showed a significant difference between the two groups in the mean of the quality of life (P > 0.001). In addition, paired t-test showed a significant difference before and after the intervention in the case group in the mean of the quality of life (P > 0.001). While, this difference was not significant in the control group (P=0.851). Conclusion: Findings showed that the FCEM was effective in increasing the quality of life of mothers, having adolescent with iron deficiency anemia. It is recommended that further studies be performed on the effectiveness of this model on other chronic diseases.