تحليل جامعه‏ شناختي نظم اجتماعي باتوجه به انواع هنجارگرايي و عوامل اجتماعي موثر بر آن

Sociological analysis of the social order Due to the variety of norm compliance and social factors that influence

هنجارهاي اجتماعي، مقررات و انتظاراتي هستند كه با آن جامعه رفتار اعضاي خود را هدايت مي كند و بر‌اساس فرآيند كنترل اجتماعي، مشروعيت سياسي و رويه هاي اعمال عدالت در زمينه حاكميت، نظم اجتماعي در جامعه تضمين مي شود. در اين پژوهش تاثير متغيرهاي مستقل مرتبط با سه زمينه كنترل اجتماعي، عدالت رويه اي و سرمايه اجتماعي بر متغير وابسته يعني هنجارگرايي و ابعاد چهارگانه آن (متعهدانه، مصلحت‏گرايانه، اجبارگرايانه و عادت گرايانه) در شهر تهران بررسي شده است. روش پژوهش، پيمايش و ابزار استفاده‌شده پرسشنامه است. جمعيت آماري پژوهش، افراد بالاي 18 سال ساكن شهر تهران بود كه براساس فرمول كوكران و روش نمونه گيري احتمالي خوشه اي چند مرحله اي، درنهايت 400 نفر انتخاب شدند. نتايج نشان داد ميانگين رتبه‏اي هنجارگرايي 81/2 از 5 بوده است. متغيرهاي مستقل سن، پايگاه اقتصادي‌ ـ اجتماعي، كنترل رسمي، كنترل غيررسمي، خودكنترلي، قطعيت مجازات، عدالت رويه‏اي، مشروعيت سياسي، تعهد ديني، سرمايه اجتماعي و فردگرايي ارتباط معنادار با متغير هنجارگرايي دارند. براساس نتايج تحليل رگرسيون نيز متغيرهاي مستقل تعهد ديني، خودكنترلي، فردگرايي، مشروعيت سياسي، عدالت رويه اي و قطعيت مجازات به اندازه 429/0 از كل واريانس متغير وابسته هنجارگرايي را در شهر تهران نشان مي‌دهد.

Social norms are rules and expectations by which a society guides the behavior of its members Based on the process of social control, the level of political legitimacy and procedural justice practices in the areas of governance, social order is guaranteed. In this study, the independent variables associated with three domains of social control, procedural justice and social capital to Norm compliance of the dependent variable and the four dimensions (commitment conformity, expedient conformity, forced conformity and habitually conformity) are discussed in Tehran. Method of survey and questionnaire techniques are used. Statistical population of people over 18 years living in Tehran and the Cochrane formula that is based on a multi-stage cluster sampling probability, finally 400 were selected. Results showed an average rating of 2.81 out of 5 is the norm compliance. The independent variables were age, economic status - social, formal control, informal control, self-control, certainty of punishment, procedural justice, political legitimacy, religious commitment, social capital and individualism are having a significant relationship with the dependent variable. Regression analysis showed that the independent variables religious commitment, self-control, individualism, political legitimacy, procedural justice and the certainty of punishment 0.429 of the total amount of variance in the dependent variable explained to Norm compliance in Tehran. Key words: Social order, Norm compliance, Social control, Procedural justice, Social capital.