تعيين قطعات حادثه خيز آزاد‌راه زنجان - ابهر در شرايط اقليمي مختلف

Determining Accident – Prone Locations on zanjan – Abhar Freeway in Various Weather Conditions Using Geographic Information System

تصادفات جاده‌اي يكي از اصلي‌ترين عوامل مرگ‌ومير و صدمات شديد جاني و مالي محسوب مي‌شود كه عوامل متعددي در وقوع آن نقش دارند. يكي از اين عوامل مهمي كه در ايمني عبور و مرور موثر است، متغيرهاي محيطي و نامناسب بودن شرايط جوي و اقليمي است. از ميان عواملي كه در بروز سوانح جاده‌اي نقش دارند، سهم پديده‌هاي اقليمي چون يخبندان، بارش، هواي صاف (آفتابي) و ... كم نيست. در اين مقاله براي اولين بار تاثير آب و هوا بر تصادفات جاده‌اي در آزاد‌راه زنجان - ابهر (كه قسمتي از آزاد‌راه مهم تهران - تبريز) و يكي از محورهاي مواصلاتي مهم و پرتردد ايران بوده و نقش زيادي در ارتباط مركز به شمال غرب كشور، هم‌چنين اتصال اروپا به آسياي ميانه دارد، مورد بررسي قرار گرفته است. بدين منظور از دادهاي تصادفات روزانه در سال هاي 1388- 1387 و هم‌چنين وضعيت هاي جوي (ابري، آفتابي، باراني و برفي) موجود در فرم هاي كام 113 و 114 مورد بررسي قرار گرفته و براساس فراواني تصادفات در هر قطعه و در هر يك از شرايط اقليمي، نقشه پهنه‌بندي ميزان خطر تصادفات با استفاده از ARCGIS ترسيم شده است. طول آزادراه زنجان - ابهر، 104 كيلومتر است. نتايج حاصل از پهنه‌بندي و ضريب اهميت نشان مي‌دهد كه 82 درصد تصادفات در شرايط آفتابي، 1/13 درصد در شرايط ابري، 8/2 درصد در شرايط برفي و 98/1 درصد در شرايط باراني به‌وقوع پيوسته است. هم‌چنين كيلومترهاي 60 تا 80 و صفر تا 20 داراي بيشترين ميزان خطر وقوع تصادفات در اغلب شرايط جوي بوده است. از نظر ساعتي اغلب تصادفات در ساعات 17 تا 19 (مقارن غروب آفتاب و زاويه مايل تابش آن) اتفاق افتاده‌اند و بيشتر تصادفات در اين ساعات به‌ترتيب از نوع خسارتي، جرحي و فوتي بوده است.

Road accidents are one of the main causes of mortality and serious injuries. Several factors may play a role on the occurrence of accidents. One of the important factors which in flounce on the traffic safety is unsuitable condition of climate. Among the factors that have role on a road accident, the share of climate phenomena, such as frost, rain, clear (sunny) weather is more than others. In this article effect of climate on road accident in Highway of Zanjan- Abhar (a part of freeway or Tehran- Tabriz) that is one of the most important roads in Iran, and connects the Capital city and northwest of Iran. For this purpose the daily traffic data for the years1388-1387, as well as weather conditions (clouds, sun, rain and snow) in the form of COM113 and 114 have been studied and on the frequency of accidents in each and every piece of climate zoning map the risk of accidents have been drawn using ArcGIS. Length of freeway of Zanjan- abhar is 104 Km. Results of classification and important factors show that %82 of accidents in sunny weather, %13.1 in cloudy weather, %2.8 in snowy weather and %1.98 in rainy condition occurred. Also between 60-80 km and between 0-20 km have most amount of danger of accidents in most of climatic condition. Most of accidents occurred between 17-19 oʹclock (simultaneous with sunset and oblique angle of radiation) and most of accident in these times was damaging, mayhem and deadly in type.