پايش تجربه هاي كاربست رويكرد توسعه مبتني بر حمل‌ونقل همگاني

Evaluating Experiences of Transit-Oriented Development toward Planning in Iran Conditions

در سال هاي اخير، ايده استفاده از رويكرد توسعه مبتني بر حمل‌و نقل همگاني به‌منظور كاهش وابستگي به خودرو و ارتقاي پايداري در زمينه حمل‌ونقل شهري، حمايت گسترده اي را به‌دست آورده است و در بسياري از شهرهاي مختلف به رويكرد غالب برنامه ريزي بدل شده است. اين رويكرد در راستاي جنبش هاي حاصل از پايداري خواهان ايجاد هماهنگي بين برنامه ريزي كاربري زمين و برنامه ريزي حمل‌ونقل شهري است و بر اصولي هم‌چون تراكم، اختلاط كاربري زمين و كارآيي حمل‌ونقل همگاني و غيرموتوري تاكيد دارد. توسعه شهري در ايران با برنامه‌ريزي پراكنده و خودرو محور، مسيري را در پيش گرفته است كه مبين ناپايداري است. سهم پايين حمل‌ونقل همگاني و غيرموتوري در جابه جايي هاي درون‌شهري، رشد مداوم حومه‌هاي شهري از نمونه اين چالش ها هستند. بنابراين، اين پژوهش سعي دارد تا با روشي تحليلي- اسنادي مبتني بر مطالعات كتابخانه اي، پس از بررسي نمونه ها و تجربه هاي صورت گرفته در حوزه گسترش اين رويكرد در نواحي شهري كشورهاي مختلف، اهداف و راهبردها، اصول و روش هاي برنامه ريزي آنها را استخراج كرده و به‌منظور انطباق با شرايط كشور، پيشنهادهاي لازم را ارايه دهد. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد كه كشور ما در انطباق با اصول و روش هاي برنامه ريزي مبتني بر حمل‌ونقل همگاني ساير كشورها، داراي فرصت ها و چالش هاي ويژه اي است كه توجه به آن مي تواند مسير را براي حل مشكلات موجود در شهرها هموار سازد. به‌اين منظور، تاكيد بر تدوين يك برنامه جامع، ضمن لحاظ مشاركت شهروندان و نيز توجه به سرمايه گذاري هاي هم‌زمان بخش عمومي و خصوصي به‌منظور توسعه پروژه هاي حمل‌ونقل محور، ضروري به‌نظر مي رسد.

The idea of using Transit-Oriented Development (TOD) in reducing car dependency and improving the sustainability of urban transportation modes has gained wider support in recent years, and in many different cities has been converted to great approach of urban planning. The TOD-based on critical movement due to the sustainability concept tries to promote coordination between land use and transportation planning, which emphasis on density, mix of land use, and efficiency of public and non-motorized transportation. Urban development in Iran with sprawling and car-oriented planning goes to the way that shows unsustainabillity. Weak role of public and non-motorized transportation in urban mobility and ongoing growth of countryside are some samples of these challenges. Hence, this paper tries to deriving aims, strategies and methods of TOD planning of practical instances and presenting required recommendation for adaption those based on Iran situations. To do this, experiences of TOD are investigated in urban areas of different countries with Documental- Analytical method. Results of the paper show that Iran in adapting with criteria and methods of TOD planning of other countries has special opportunities and challenges that regarding to those can tabulate the way. For this, it is recommended that after determining position of TOD in Iranʹs urban planning and development system, it should be regarded to the implementation of mechanisms based on Iran conditions. Furthermore, emphasis on providing a master plan plus people participation process and financing public and private sectors in TOD projects are essential.