تاثير اصلاح الگوي كشت بر كاهش كود و آب فعاليت هاي كشاورزي: مطالعه موردي استان فارس

Influence of Crop Pattern Correction on Reducing Fertilizer’s Effects of Agricultural Activities: A Case Study in Fars Province

در سال هاي اخير، اثر سيستم كشاورزي بر محيط زيست موجب افزايش نگراني دانشمندان و سياست گذاران كشورهاي مختلف شده است. استفاده بي رويه از كودهاي شيميايي و همچنين، استفاده بيش از حد از منابع آب زيرزميني از جمله اين اثرات است. در مطالعه جاري با استفاده از الگوي برنامه‌ريزي چند هدفه غيرخطي فازي امكان تحقق آرمان هاي كاهش مصرف كودشيميايي و آب در راستاي كاهش اثرات مخرب زيست محيطي فعاليت هاي كشاورزي در مصالحه با اهداف حداكثر كردن بازده برنامه‌اي، حداقل كردن خطر توليد و افزايش منافع اجتماعي از طريق افزايش سطح اشتغال نيروي كار صورت گرفت. الگوي كشت سه شهرستان واقع در سه منطقه آب و هوايي عمده استان فارس با روش خوشه اي دو مرحله اي بررسي شد. نتايج نشان داد كه هر چند كه در بسياري موارد امكان تحقق كامل اين آرمان ها در الگوي چند هدفه در مقايسه با الگوهاي تك هدفه وجود ندارد، ولي در نظر گرفتن برآيند نتايج و اختصاص وزن مربوط به هر يك از اهداف از سوي تصميم گيرنده كه در قالب تابع مسافت مركب آرماني نمايان مي‌شود، نشان داد كه الگوي چند هدفه نسبت به الگوي جاري و حتي الگوهاي تك هدفه با انجام مصالحه بين آرمان هاي چندگانه، برتري دارد. اجراي اين الگو در مناطق مورد مطالعه علاوه بر تاثير قابل توجه بر كاهش مصرف آب و كود شيميايي، افزايش بازده برنامه‌اي، كاهش خطر و افزايش اشتغال نيروي كار در مناطق را نيز در بر دارد.

In recent years, the increased effects of agricultural systems on the environment concerned scientists and policy-makers in different countries. The indiscriminate use of chemical fertilizers and use of excessive ground water are included in these effects. Current study using a Multiple Goals Fuzzy Non-Linear Programming model, analyzed the possibility of ideals realization reducing consumption of fertilizers and water in compromising with maximizing gross margin, minimizing risk of production, and increased social benefits goals in the crop pattern of three cities located in three major weather Regions of Fars Province. Results showed that in many cases there isnʹt the possibility of complete ideals realization in the multiple goals model in comparison with single goal patterns. But considering the outcome and the relevant weight assigned to each of the goals by the decision maker consisting of the Fuzzy Composite Distance Function, appeared that the crop patterns based on multiple goals are superior to current patterns and even single goal pattern in supply of multiple compromised ideals. Implementation of these models in study areas has significant influence on reducing water and fertilizer uses in addition increasing the gross margin, reducing risk and increasing employment of labor in the region.