برنامه ريزي محيط زيست در مقياس لندسكيپ محلي (مطالعه موردي: دهستان فردو)

Environmental Planning at the Scale of Local Landscape (Case Study: Fordo Rural District)

زمينه و هدف: توجه به برنامه ريزي هاي محيط زيستي هنگامي ضرورت پيدا مي كند كه تراكم رشد در برخي نقاط در پهنه سرزمين ملي سبب ساز بروز ناتعادلي ها گرديده و دو نتيجه سو اساسي، يكي سيل مهاجرت هاي بي رويه جمعيت شهري و روستايي از ساير نقاط كشور به سمت مركز رشد و ديگري عقب ماندگي نقاط ديگر كشور را منجر شده است. هدف از اين تحقيق انجام برنامه ريزي محيط زيستي در مقياس لندسكيپ محلي و ارايه برنامه توسعه كالبدي- فضايي براي توسعه و ارتقا كيفيت زندگي مادي و معنوي مــردم دهستان فردو مي باشد. روش بررسي: در اين تحقيق برنامه ريزي محيط زيستي براي دهستان فردو با استفاده از روش فرآيند برنامه ريزي و بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي صورت پذيرفت. اين فرآيند در طي سه مرحله شناخت دهستان، تجزيه و تحليل رابطه متقابل عناصر طبيعي و انسان ساخت و مرحله تركيب شامل (ترسيم چشم انداز، اهداف كلي و عملياتي و ارايه راه حل هاي توسعه) انجام گرد. يافته ها: براي هر يك از سه محيط طبيعي، اقتصادي- اجتماعي و انسان ساخت دهستان فردو راه حل هايي چون محدوديت رشد توسعه برخي كاربري ها، توسعه امكانات دسترسي و ايجاد امكانات رفاهي و … بيان گرديد و طرح ها و برنامه توسعه كالبدي- فضايي براي توسعه اين دهستان در قالب نقشه ارايه شد. بحث و نتيجه گيري: به منظور توسعه هماهنگ و موزون مناطق در پهنه كشور، روش فرآيند برنامه ريزي براي ارايه راه حل هاي توسعه و طرح ها و برنامه هاي كالبدي فضايي روشي موثر و كاراست. همچنين استفاده از ابزار GIS در مراحل مختلف تحقيق موجب دقت بالاتر در نتايج و نقشه هاي حاصل مي شود. از اصول و مباني نظري و عملي اين تحقيق مي توان در برنامه ريزي هاي محيط زيستي و منطقه اي متناسب با توان اكولوژيك منطقه در جهت هدايت تغييرات و تحولات منطقه متناسب با قابليت ها و تنگناهاي محيط زيست طبيعي و انساني در ساير مناطق استفاده نمود.

Introduction: Attention to environmental planning is necessary when the density of growth in some parts of the national territory which is causing inconsistency and two major adverse results: irregular migration urban and rural population from other parts of the country towards development center and also retardation of other parts of the country. The purpose of this study is the environmental planning at the scale of local landscape to develop and enhance the quality of material and spiritual life of people in Fordo rural district. Materials and Methods: In this study, environmental planning for Fordo rural district carried out by using planning process method and Geographic Information System. This Process done in three steps: Identifying rural district, analysis of the interaction between natural and man-made elements and composition, including (outlining the vision, goals and operational and developing solutions). Results: For each of the three environmental, economical, social and human made factors, solutions were expressed. As restrictions on development, some of the lands were used to develop access and build facilities and etc. Ultimately final plan of the physical spaces of Fordo rural district was provided in the form of a map. Conclusions: For harmonious and balanced development of regions in the whole country, planning process method is an efficient and useful method and provides solutions to development and plans and spatial and physical plans. Also, the use of GIS tool in various stages of study leads to more accurate results and plans. The principles of this study can be used in environmental planning and regional planning, proportional to the ecological potential of region to guide changes in accordance with the potential and limitations of the natural and human environment.