بررسي اثر همزيستي قارچ مايكوريزا گونه Glomus mosseae بر مقاومت به شوري سه اكوتيپ شاهدانه

The effect of Arbuscular Mycorrhizal (AM) fungus Glomus mosseae on the growth and yield of three ecotype of hemp (cannabis sativa L.) under saline soil and saline water

به منظور بررسي اثر همزيستي قارچ مايكوريزا گونه ي Glomus mosseae بر مقاومت به شوري سه اكوتيپ گياه دارويي شاهدانه، پژوهشي در سال 1391 در خاك هاي شور زمين هاي كشاورزي شمال شرق اصفهان به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك-هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عوامل مورد آزمايش شامل سه اكوتيپ شاهدانه (اصفهان، شيراز و مشهد) و قارچ مايكوريزا گونه Glomus mosseae و تيمار شاهد (بدون قارچ) بود، كه در معرض خاك شور و آب آبياري شور مزرعه قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان دادند كه وزن خشك كل گياه، ارتفاع، تعداد شاخه هاي جانبي بوته در زمان گلدهي و عملكرد دانه گياهان تلقيح يافته نسبت به گياهان تلقيح نيافته افزايش يافت. بيشترين عملكرد دانه مربوط به اكوتيپ هاي مشهد و اصفهان تلقيح يافته با مايكوريزا بود. همچنين اكوتيپ شيراز تلقيح يافته بيشترين درصد پتاسيم اندام هوايي را نشان داد. در واقع ميزان سديم اندام هوايي گياه در تيمارهاي تلقيح يافته كاهش و پتاسيم آن افزايش يافت كه علت آن مربوط به حبس يون سديم در ريشه ها و عدم انتقال آن به اندام هوايي گياه و ذخيره يون پتاسيم در گياه به جاي يون سديم مي باشد. كه اين خود يكي از دلايل بالا رفتن تحمل گياهان تلقيح يافته با مايكوريزا، به شوري است. در اين آزمايش اكوتيپ شيراز تلقيح يافته با مايكوريزا متحمل ترين اكوتيپ به شوري (از نظر افزايش نسبت پتاسيم به سديم) شناخته شد.

In order to evaluate the effect of Arbuscular Mycorrhizal (AM) fungi species Glomus mosseae to salinity stress of three ecotypes of hemp, a study was carried out at a field in north-east of Isfahan city in 2012 growing season. The experimental design set as factorial based on randomized complete block design with three hemp ecotypes (Shiraz, Mashhad and Isfahan) and Arbuscular Mycorrhizal fungi species of Glomus mosseae and control under saline soil and saline water. The result showed that total dry weight, height, number of lateral shoots and grain yield of Mycorrhizal plants were higher than the non Mycorrhizal plants. The ecotype of Shiraz with Mycorrhizal had the highest percentage of potassium. AM fungi signi?cantly enhanced the concentration of potassium. Hemp Mycorrhizal plants absorbed less amounts of sodium and inhibited its transfer to the shoots. It is suggested that mycorrhizal ecotype Shiraz is the most resistant to salinity under saline soil and water.