نقش ابوحيان توحيدي در تصوف اسلامي با تكيه بر كتاب «الاشارات الالهيه»

دوره سوم خلافت عباسي در بغداد كه مصادف با قرن چهارم هجري است، دوره ضعف و آشفتگي فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي به شمار مي رود كه از مظاهر آن پيدايش فرقه ها و مذاهب مختلف و جريان هايي مانند تصوف و زندقه است. از جمله متفكران معاصر با اين دوره، ابو حيان توحيدي است. او اديب، فيلسوف، منتقد اجتماعي و صوفي قرن چهارم هجري است كه جامع بيشتر علوم مثل فقه و كلام و نحو و زبان و شعر و ادب و فلسفه است. اين فيلسوف اديب، متاثر از اوضاع نابسامان عصر عباسي و تجربيات تلخ و زندگي پر مشقت، در اواخر حيات به تصوف گرايش بيشتري پيدا كرد كه نتيجه آن نگارش كتاب الاشارات الالهيه است كه حاوي ادعيه و مناجات هايي با اسلوب زيبا همراه با مضامين معرفتي و گرايش هاي صوفيانه است. اين پژوهش با روش توصيفي – تاريخي به گرايش صوفيانه ابو حيان و بررسي جلوه هاي تصوف، با تاكيد بر پديده غربت و خود شناسي در كتاب الاشارات الالهيه ، پرداخته است. نتايج بحث حاكي از آن است كه ابوحيان توحيدي با انتقال از غربت شخصي به غربت وجودي و صوفيانه و معرفي خودشناسي به عنوان راه خداشناسي و عرفان حقيقي، بدون انحراف از مسير عقلي، به جاده تصوف گام نهاده و اثر ارزشمندي چون الاشارات الالهيه را به عنوان يكي از مناجات هاي صوفيانه و بليغ در حوزه تصوف اسلامي آفريده است.