ملكم و نقش آفريني در تنظيمات عثماني

ميرزا ملكم خان ناظم الدوله، انديشمند و سياستمدار مشهور ايران در قرن نوزدهم، حدود ده سال در عثماني دوره‌ي تنظيمات، اقامت كرد و با مردان مهم تنظيمات و مشروطه‌ي اول عثماني، مانند فواد پاشا، عالي پاشا و مدحت پاشا ارتباط داشت. او بعدها مدعي شد كه وصيت‌نامه‌ي فواد پاشا را او تدوين كرده و طرحي به دربار عثماني ارايه كرده كه قانون اساسي مشروطه‌ي اول عثماني از روي آن نوشته شده است. تدوين وصيت‌نامه‌ي عالي پاشا نيز به او نسبت داده شده است. در پژوهش حاضر، به روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از نوشته‌ها و اسناد ملكم و منابع معتبر تاريخي، ميزان انطباق ادعاهاي ملكم با واقعيت را بررسي مي‌كنيم.