ايمان زايي عقل در قرآن كريم، تحليلي معناشناختي

Faith Creating of Rationality in Quran; Semantic Approach

ميان دو نظرگاه پيوند يا گسست ايمان و عقل هرچند بسياري از متفكران غربي جانب گسست بلكه تضاد آن دو را گرفته اند امّا ديدگاه مبتني بر معارف قرآن و عترت (ع) سازگاري آن دو بلكه پيوند گسست ناپذيرشان را تاكيد مي نمايد. در اين نظرگاه ايمان ريشه در خردورزي انسان داشته و بر دوش عقل پويايي و تكامل مي يابد. در اين باب، تحليل معنا شناختي اين پيوند و بويژه چرايي و مكانيسم ايمان زايي عقل در قرآن كريم كه كمتر مورد توجّه و مداقّه پژوهندگان بوده است اهميتي مضاعف دارد. از معنا شناسي عقل، ايمان و واژگان و مفاهيم مرتبط و تعيين كننده در فهم پيوند آن دو در آيه 100 سوره يونس و ساير آيات قرآن كريم بدست مي آيد كه: «عقل» كه جويندگي و ادراك و التزامي است كه انسان نسبت به «حق» دارد در مسير «آيات» كه حاملان و رسولان حق اند با پاي تذكّر، تفكّر و تدبّر به گمشده خود كه «امن و آرامش» است دست مي يازد و خردمند شاهدِ «ايمان» را كه ساماني است سراسر امن و امان و اطمينان، در روان و زبان و كردار، به سبب شناخت و التزام خود به حق، در آغوش مي كشد و اين سامان، به خاطر ثبات و آرامشي است كه «حق» در ذات خود داراست و پويايي و فزوني «ايمان» مرهون پويايي و فزوني در حق جويي و حق مداري «عقل» است.

Although two views related to linkage or break between faith and reason, and many western thinkers believe in conflict or breaking them, a view that is based on the teachings of the Quran and Imams, highlights the compatibility and consistency between the two and the strong bond. From this standpoint, faith has root in wisdom and intellect of man, and it grows and becomes complete based on reason. In this case, the semantic analysis of this linkage in Quran, and especially argument and mechanism of faith generation by reason, which has been less discussed by researchers, has double importance. From semantics viewpoint of reason, faith and determinant keywords and their related concepts, in verse 100 of Surah Y?nus, and other verses of Holy Quran, it can be inferred that reason would reach to his lost, which is a searching, understanding and commitment that human holds about the reality, in the course of the signs that are messengers of the reality, via notice, thinking and contemplation, i.e. safety and confidence, and because of his knowledge about the reality, wise embrace the faith that is calmness and security in spirit, language and deed, and this type of security and stability is origin in the reality itself, and dynamism and increasing of the faith are result from dynamism and increasing and commitment in rationality that seeking the reality.