بررسي تطبيقي رمان«همسايه ها» اثراحمد محمود و «دختر رعيت» از دو ديدگاه ساختاري و محتوايي

چكيده رمان «همسايه‌ها» و رمان «دختر رعيت» از رمان‌هاي مطرح و برجسته ادبيات داستاني معاصر ايران محسوب مي‌شوند. برخورداري از محتوايي غني و استفاده از وقايع تاريخي به عنوان پس‌زمينه داستان، تا حدي موجب نزديكي اين دو اثر به يكديگر شده است. دراين مقاله آثار مذكور ابتدا ازمنظر ساختاري ومولفه‌هاي رياليستي طرح شده در ساختار رمان واقع‌گرا و سپس از لحاظ محتوايي با يكديگر تطبيق داده مي شوند و وجوه تشابه و تفاوت و نقاط قوت و ضعف آنها مشخص مي گردد. رمان «همسايه‌ها» از لحاظ خصوصيات فني داراي ساختماني منسجم، شخصيت‌هايي زنده و نثري تثبيت يافته است. در حالي كه رمان «دختر رعيت» داراي ساختاري ضعيف، شخصيت‌هاي تيپ‌گونه و نثري روايتي است. درونمايه و محتواي دو اثر از لحاظ پرداختن به مضامين سياسي و حوادث تاريخي بزرگي چون «ملي شدن صنعت نفت» در همسايه‌ها و «شكل‌گيري نهضت جنگل» در دختر رعيت تا حدودي به يكديگر نزديك مي‌شوند. در هر دو اثر عمده توجه نويسندگان معطوف به طبقات فرودست جامعه و نماياندن ظلم و ستم فرادستان بر اين طبقات است. اگر چه دوران هر دو نويسنده مصادف است با ظهور حزب توده ايران و رواج انديشه‌هاي ماركسيستي در ميان روشنفكران جامعه، ولي تجلي اين افكار در آثار اين دو نويسنده به گونه‌اي متفاوت از هم بروز مي‌كند. تا جايي كه رمان «دختر رعيت» تحت تاثير عقايد حزبي نويسنده‌اش، رماني در حيطه سبك «رياليسم سوسياليستي» و رمان «همسايه‌ها» در نتيجه ديد انتقادي نويسنده خود، اثري در حيطه سبك «رياليسم انتقادي» محسوب مي‌شود.

Abstract The novels neighbors and the peasant girl are two out standing contemporary master pieces. Having a rich content and benefiting historical back ground have made these two novels close too each other .this article studies these novels structurally andrealistically.Then compares them in contents to show their similarities and differences and their weak and strong points.The themes of theses two novels which dealing withpolitacal issues like Nationalization of oil in novel THE Neighbours and the Forest movement have made them close to each other.These novels focus on low classes of the society and the oppression of the upper classes. Key words: novel theory, realism, realistic features, critical realism, socialist realism, neighbors of Ahmad mahmood, the peasant girl of Ben Aziz