تحليل موضوعي پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد پرستاري: ضرورتي براي ارتقاي كيفيت تحصيلات تكميلي در پرستاري

Thematic Analysis of Nursing MSc Theses: a Necessity to Improve the Quality of Nursing Postgraduate Courses

مقدمه: پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي، به عنوان بخش مهمي از برنامه درسي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي، از نقش به سزايي در آماده‌سازي و توانمندسازي فارغ التحصيلان براي مشاركت در فعاليت‌هاي پژوهشي برخوردار مي‌باشند. لذا، جهت دهي صحيح و استفاده مناسب از اين فرصت، از ارزش بالايي جهت توسعه دانش تخصصي رشته، برخوردار مي‌باشد. اين مطالعه با هدف تحليل موضوعي پايان‌نامه‌هاي مقاطع كارشناسي ارشد رشته پرستاري انجام گرديد. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي كليه‌ي پايان‌نامه‌هاي پرستاري انجام شده در دانشكده پرستاري و مامايي مشهد طي دو دوره ده ساله (221 پايان‌نامه)، مورد بررسي قرار گرفت. ابزار پژوهش چك‌ليست پژوهشگرساخته بود كه پايان‌نامه‌ها را از نظر سال، عنوان، روش پژوهش و جهت‌گيري تحقيقاتي مورد بررسي قرار ‌داد. روايي ابزار از طريق روايي محتوي و پايايي آن به روش بررسي از طريق ارزيابان مورد بررسي و تاييد قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي مورد تحليل قرار گرفت. نتايج: جهت‌گيري پژوهش‌ها به ترتيب حول محور تاثير مداخلات درماني بر مشكلات بيماران و بهبود آن‌ها (9/38%)؛ تعيين نرم‌ها، نيازها، مشكلات بيماران و خانواده‌هايشان (14%)؛ تاثير آموزش بر آگاهي، نگرش و عملكرد پرستاران، بيماران و خانواده‌هايشان (8/11%)؛ سنجش آگاهي، نگرش و عملكرد بيماران و پرستاران (1/8%)؛ بررسي و توصيف وضعيت و كيفيت مراقبت‌ها و خدمات پرستاري (7/7%)؛ عملكرد، بررسي و توصيف بيماري‌ها، عوارض، شيوع و بروز آن‌ها و خصوصيات بيماران (2/7%) بود. جهت‌گيري پژوهش‌ها بين دهه‌ي اول و دوم متفاوت بود. نتيجه‌گيري: در مجموع يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهد پايان‌نامه‌ها‌ي مقطع كارشناسي ارشد پرستاري از جهت‌گيري موضوعي مشخصي برخوردار نبوده و در موارد متعددي نيز خارج از قلمرو حرفه‌اي پرستاري مي‌باشد. لذا، ضرورت دارد تا دانشكده‌ پرستاري و مامايي مشهد ضمن توجه جدي به اين موضوع، نسبت به تعريف مسيرهاي تحقيقاتي متناسب با شرايط و نيازهاي منطقه‌اي خود همت گمارند.

Introduction: Theses as an important part of postgraduate curriculum have a significant role in preparation and empowerment of graduates to participate in research activities. Therefore, proper directions and appropriate use of this opportunity to develop knowledge and special expertise are of great value. The present study aimed to carry out a thematic analysis of nursing MSc theses. Methods: This descriptive study examined all of the nursing theses written at Mashhad School of Nursing and Midwifery (221 theses) during two ten-year periods. Research tool was a researcher-made checklist which examined the theses in terms of the year, title, methodology, and research orientations. Its validity and reliability were verified by content validity and inter-rater assessment respectively. Data were analyzed using descriptive statistics. Results: Findings indicated that the theses were oriented towards the effects of therapeutic interventions on patients’ problems and their improvements (38.9%); setting of norms, needs, problems of patients and their families (14%); impact of education on knowledge, attitude, and performance of nurses, patients and their families (11.8%); assessment of patients and nurses’ knowledge, attitude, and performance (8.1%); description of the situation and quality of care and nursing services (7.7%), performance, reviews and description of diseases, their complications, prevalence and incidence, and characteristics of patients (7.2%). Finally, there were significant differences in research orientations between the two decades. Conclusion: The results showed that nursing MSc theses lacked a specific orientation and were outside the nursing scope in numerous cases. Therefore, it is necessary that Mashhad School of Nursing and Midwifery, while seriously considering this issue, defines research directions which fit their situation and regional needs.