تحليل ساختاري منظومه ليلي و مجنون نظامي‌ گنجوي بر اساس نظريه تودوروف

چكيده در زمان قديم، يك اثر ادبي ‌با توجه به مولف اثر و فاكتورهاي اجتماعي، هنري، و يا حتي سياسي نقد مي‌شد و نمره‌اي از طرف نقادان به آن تعلق مي‌گرفت، اما امروزه از جنبه ساختار‌گرايي ساختارهاي زباني و بنيادهاي معنايي هر اثر را نقد مي‌كنند. ساختارگرايان به عوامل و اجزاي سازنده يك اثر و ارتباط آن‌ها با هم و ساختن يك متن و در كل به خود متن و نه به نويسنده اثر توجه دارند. يك متن بدون اجزايش و اجزا بدون متن بي‌معنايند. ساختار‌گرايي علم جديدي است كه روايت‌شناسي از دستاورد‌هاي آن مي‌باشد. روايت‌شناسي و دستور زبان روايت، كشف نظام و قاعده‌اي پنهاني است كه گفتار يك متن را قابل فهم مي‌سازد. اين تلاش علاوه بر نمود در آثار نورتروپ فراي و فرانك مد، تحت‌تاثير صاحب‌نظران و فرماليست‌هاي اروپايي چون: ولاديمير پراپ، كلود برمون، آلژيرداس ژولين گريماس،كلود لوي استروس، تزوتان تودوروف، ژرار ژنت و رولان بارت بوده است. اولين بار تزوتان تودوروف واژه روايت‌شناسي را براي مطالعه قصه (داستان، رمان، اسطوره، فيلم، رويا و نمايش) به كار برد. او تحت‌تاثير فرماليست‌هاي روسي و از جمله شكلوفسكي بود. در اين مقاله ابتدا به توضيح و تشريح نظريه او پرداخته شده و سپس منظومه ليلي و مجنون نظامي‌گنجوي بر اساس نظريه تودوروف مورد تحليل قرار خواهد گرفت. تودوروف هر روايت را داراي سه نمود «نحوي، كلامي ‌و معنايي» مي‌داند. هر سه نمود در داستان «ليلي و مجنون» مورد بررسي قرار خواهند گرفت.

Abstract Previously, a literary work was criticized on the basis ot the author and sou’al. artistic or even political factors and it was marlced by the critics. How ever, Today every work is criticized structurally and Semantically. Structura lists considers a text form the perspective of its constituents and the interaction there of as a whole without paying attention to the writer. A text without its constituents and constituents without a taxtis meaningless. Structuralism is a new science whose off spring is naratology Grammar and haratology helpto discover the system and the hidden rules leading tho the understanding of a text. His work is under the influence of European formalists like Vladimir prop, claude Levi Strauss, Todorov and Barthes. To dorove used the term naratology for the first time to study astory, a novel, a film, a play and a deream. He was under the influence of Russian Formalists like Shklv fsky. This article first explains his theory and then analyses the poem of Leili and majnoon on the basis of his theory. Todorov believes that every narration consists of three aspects: syntactic, discoursal and semantic. Which analyses these three aspects in Leili and majnoon. Key words Poem of Leili and Majnoon, Todorove theory, stuetural analysis