نظريه سنجش‌پذيري گزاره‌هاي عرفاني و نقد سه نظريه رقيب

The Theory of the Assessability of the Mystic Propositions with a Critique of Three Rival Theories

از شاخه‌هاي فلسفه عرفان، فلسفه عرفان نظري است و از مسايل فلسفه عرفان نظري، منطق و ميزان عرفان نظري است. اساس اين منطق نيز بر سنجش‌پذيري گزاره‌هاي عرفاني است كه بر پايه «لكل علم ميزان» و «لكل حكم معيار» تكيه دارد تا راه نقد و سنجش گزاره‌ها را براي شناخت صدق و خطايشان هموار سازد. اما در برابر نظريه سنجش‌پذيري، سه نظريه رقيب خطاناپذيري، معيارناپذيري و توصيف‌ناپذيري وجود دارند. در نظريه خطاناپذيري، بر خطاناپذيري وجدانيات عرفاني؛ در نظريه معيارناپذيري، بر فهم‌ناپذيري؛ و در نظريه توصيف‌ناپذيري، بر معنادار، منطق‌ناپذيري و عدم واقع‌‌نمايي و بي‌معنايي گزاره‌هاي عرفاني تاكيد شده است. اين سه نظريه، راه سنجش گزاره‌هاي عرفاني را منسد، و بنيان منطق عرفان نظري را سست و اعتبار سنجش را براي يافتن صدق و خطاي گزاره‌هاي عرفاني، از بين مي‌برند. بر اين اساس، تحقيق حاضر در صدد تبيين سنجش‌پذيري و نقد سه نظريه رقيب است تا بنيان منطق عرفان نظري را استوار سازد.

One of the branches of the philosophy of mysticism is the philosophy of theoretical mysticism, and among the issues discussed in the philosophy of theoretical mysticism arethe logics and the criterion for the theoretical mysticism. Such a logic is based on the assessability of the mystic propositions, which is based on the statements “there is a criterion for all knowledge” and “there is a criterion for all rulings” so as to pave the way for the criticism and the assessment of the propositions so as to realize their validity or invalidity. However, there are three rival theories for the assessability theory, i.e. the infallibility, inassessability, and indescribability theories. The infallibility theory emphasizes the infallibility of the mystic affectivities, the inassessability theory stresses the incomprehensibility and the indescribability theory emphasizes the meaningfulness, illogicality, and the realism and the meaninglessness of the mystic propositions. These three theories consider the assessability of the mystic propositions impossible, the foundations of the logics of the theoretical mysticism poor, and the validity of the assessments for the verification of the mystic propositions under question. Accordingly, the present research aims at demonstrating the possibility of assessability and criticizing these three rival theories so as to consolidate the foundations of the logics behind the theoretical mysticism.