بررسي آگاهي، نگرش و عملكرد افراد بالاتر از 50 سال نسبت به غربالگري سرطان كولوركتال، براساس مدل باورهاي بهداشتي

A Study of Knowledge, Attitude, and Practice on Colorectal Cancer Screening among Individuals Older than 50 Years Based on Health Belief Model

زمينه و هدف: سرطان كولوركتال يك مشكل سلامت جهاني است. اكثر بيماران با تشخيص زودهنگام و برنامه غربالگري قابل‌درمان هستند. اين مطالعه با هدف تعيين ميزان آگاهي، نگرش و عملكرد افراد بالاتر از 50 سال نسبت به غربالگري سرطان كولوركتال براساس مدل باورهاي بهداشتي در شهر قم انجام گرفت. روش‌ بررسي :اين مطالعه به روش توصيفي - مقطعي روي200 نفراز افراد بالاي50 سال، مراجعه‌كننده به درمانگاه بيمارستان‌هاي آموزشي شهر قم در سال 1391 انجام شد. روش نمونه‌گيري به‌صورت در دسترس و ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه باورهاي بهداشتي سرطان كولوركتال چمپيون (CHBMS)و مشخصات دموگرافيك بود. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و آزمون‌هاي آماري تي مستقل و كاي‌دو تجزيه و تحليل شدند. سطح معني‌داري، كمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. يافته‌ها: ميانگين سني افراد 78/10±47/62 سال و 5/75% آنها زن بودند. درصد بالايي (5/93%) از شركت‌كنندگان هيچ اطلاعي درباره غربالگري سرطان كولون نداشتند و تنها 5/2% در برنامه غربالگري شركت كردند. از نظر درك حساسيت‌پذيري، افراد در سطح پاييني قرار داشتند و در بُعد فوايد درك‌شده، داراي بيشترين درك مثبت بودند. افرادي‌كه در برنامه غربالگري شركت داشتند، به‌طور معني‌داري در ابعاد فوايد درك‌شده و خودكارآمدي، نمره بالاتري كسب كردند (05/0 > p). نتيجه‌گيري‌ :با توجه به نتايج اين مطالعه، ميزان آگاهي و انجام رفتارهاي غربالگري سرطان كولون در افراد بالاي50 سال در كشور پايين بوده است. اكثر شركت‌كنندگان، حساسيت نسبت به سرطان كولوركتال را درك نكرده و بيش از نيمي ‌از افراد موانع زيادي را درك كرده بودند. با توجه به باورهاي بهداشتي توصيف‌شده، انجام مداخلات و برنامه‌هاي آموزشي در اين راستا ضروري به‌نظر مي‌رسد.

Background and Objectives: Colorectal cancer is a global health problem. Most patients are curable with early diagnosis and screening program. This study was conducted with the objective of determining knowledge, attitude, and practice on colorectal cancer screening among individuals older than 50 years using health belief model. Methods: This cross-sectional study was performed on 200 individuals more than 50 years of age referred to the clinics of educational hospitals of Qom city in 2012. The available sampling method was used, and data collection tools were Championʹs Health Belief Model Scale (CHBMS) and socio-demographic variables questionnaires. Data were analyzed using descriptive statistics and independent t- and chi-square tests. The significance level was considered less than 0.05. Results: The mean age of the subjects was 62.47±10.78, and 75.5% of them were women. A high percentage (93.5%) of the participants had no information about colorectal cancer screening, and only 2.5% participated in the screening program. The subjects were at the lowest level in terms of perceived susceptibility and had the highest percentage regarding positive perceived benefits. The subjects who participated in the screening program achieved significantly higher scores in the domains of perceived benefits and Self-efficacy (p < 0.05). Conclusion: According to the findings of this study, level of knowledge and behaviors about colorectal cancer screening is low among individuals more than 50 years of age. Most participants had no perceived susceptibility to colorectal cancer and more than half of the subjects perceived many barriers to screening. With respect to the described health beliefs, implementation of intervention and education programs is necessary in this regard.