بررسي تاثير گردشگري در توسعه پايدار نواحي روستايي (مطالعه موردي: دهستان دوهزار، شهرستان تنكابن)

Exploring the Effects of Tourism on Sustainable Development in Rural Areas (Case Study: Dohezar Dehestan, Tonekabon County)

هدف: با توجه به اينكه توسعه گردشگري اثرهاي بسياري در ابعاد اقتصادي، اجتماعي- فرهنگي و زيست-محيطي بر نواحي گردشگرپذير مي گذارد، هدف از اين تحقيق پاسخ گويي به اين سوال اساسي است كه توسعه انواع گردشگري در دهستان دوهزار چه تاثيري بر توسعه پايدار گردشگري داشته است؟ روش: روش تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي با تاكيد بر پيمايش ميداني و تهيه و تكميل پرسشنامه است. جامعه آماري تحقيق را ساكنان روستاهاي برسه، شانه-تراش و ميانكوه تشكيل مي دهند. اطلاعات جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار آماري SPSS پردازش شده است. يافته ها: نتايج بيانگر آن است كه توسعه گردشگري بر بعد اقتصادي توسعه پايدار تاثير مثبت گذاشته است؛ به طوري كه موجب تنوع شغلي و كسب درآمد بيشتر ساكنان شده است. همچنين، در بعد محيطي بيشترين تاثير منفي را داشته است؛ زيرا، بررسي ها بيانگر آن است كه در تغيير كاربري اراضي، افت محسوس كمي آب در فصول گرم سال، فرسايش و رانش زمين در اثر ساخت وساز غيراصولي خانه هاي دوم، موجب ناپايداري محيط شده است و در ابعاد اجتماعي و نهادي نيز وضعيتي پايدار در سطح متوسط ارزيابي شده است. راهكارهاي عملي: اين تحقيق عمدتاً مبتني بر روش كمي است و بهره گيري از روش هاي كمي نمي تواند تمامي زواياي پنهان موضوع هاي رفتار گردشگران يا جامعه ميزبان را نشان دهد؛ بنابراين، به محققان ديگر پيشنهاد مي شود از روش هاي تحقيق كيفي نيز براي شفاف تركردن هرچه بيشتر روابط ميان متغيرهاي اين تحقيق استفاده كنند. اصالت و ارزش: نتايج تحقيق حاضر ضرورت توجه به گردشگري پايدار را مطرح مي سازد. بديهي است با تقاضاي روزافزون گردشگري در سطح جامعه، مناطقي كه از ظرفيت هاي لازم به عنوان يكي از مكان هاي گردشگري برخوردار هستند، موردتوجه گردشگران قرار مي گيرند. براي بهبود وضعيت پايداري و توسعه گردشگري، الزامات مديريتي و نيز محافظت از محيط زيست براي نسل هاي آينده، لازم و ضروري است. راهكارهاي عملي: با توجه به يافته‌ها، راهكارهايي شامل توجه به تعاملات و همبستگي اجتماعي روستاييان در ساخت مساكن جديد، تكيه بر هويت فرهنگ بومي و قومي منطقه، كاهش وابستگي به شهرها در ساخت مساكن روستايي و غيره پيشنهاد شده است. اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از اين نظر حايز اهميت است كه مي توان با شناسايي آثار تغييرات ناشي از نفوذ و هجوم تكنولوژي، فرهنگ و سيماي شهري بر الگوي مسكن روستايي، نسبت به كنترل اين فرايند و حفظ الگوي معماري سنتي متناسب با نيازهاي زندگي امروزي اقدام نمود.

Purpose: Given that the tourism development has many effects on economic, social, cultural, tourist and environmental aspects of tourist areas, the purpose of this research is to answer the main question: what is the effect of tourism development in Do-Hezar Dehestan on sustainable development of tourism? Methodology: The research is descriptive and analytical. The research statistical population includes the native households living in Do-Hezar Dehestan. The Sample size includes 200 subjects and the information was collected using questionnaire and analyzed by SPSS statistical software. Findings: The one-sample T-test findings with regard to the economic aspect is equal to 25.2 with regard to the total calculated mean that shows a higher rate compared to the favorable mean of economic aspect (21). The calculated significance level (0.000) indicates the improvement of the economic situation of residents in tourism development. In social and cultural aspects, the calculated mean from the one-sample T-test is equal to 29.1 that show a lower rate in comparison to the favorable mean (30), and these results have a significant agreement among the residents (0.000). In environmental aspect, the calculated mean (26.8) is much lower than the favorable mean (30), which shows undesirable environmental changes caused by tourism development. In managerial and institutional aspect, the mean obtained from the T test (18.1) shows little difference compared to the favorable mean (18) indicating that in some variations, the inhabitants are not satisfied with the performance of managers but they are satisfied in some other cases. Practical implications: This research is mainly based on quantitative methods and using quantitative methods cannot show all the hidden aspects of tourist behavior or the host community. Therefore, the researchers are recommended to use qualitative research methods for clarifying the relationships between variables in this study. Original/value: The results of the present study raise the need for paying attention to the sustainable tourism. Obviously, with the increasing demand for tourism at the community level, the places which have the required capacity as one of the important tourist places are concerned by tourists. To improve the sustainability of tourism development, managerial requirements and the protection of the environment for future generations is essential.