ريشه‌هاي تاريخي تبعيض درباره موالي در عصر خلفا

Historical Roots of Discrimination about Mawali during Caliphs’ Era

با ظهور و گسترش اسلام علاوه بر اعراب، مردماني از ديگر نژادها و ملل به اسلام گرويدند. تعصبات و گرايش‌هاي قومي و قبيله‌اي و پيوندهاي خوني در ميان عرب جاهلي از يك سو و ظهور اسلام در ميان اعراب از سوي ديگر موجب شد تا پس از اسلام اين انديشه در ميان عرب پديد آيد كه گويا مسلمانان عرب‌تبار شهروند برتر و درجه يك بوده و غيرعرب يا عجمان شهروند فروتر و درجه دو‌ هستند. اين انديشه كه حتي زمان حيات پيامبر| نيز در رفتار برخي مسلمانان تجلي نمود، موجب رخداد مشكلات فراواني براي مسلمانان غيرعرب شد. عواملي چند در تشديد اين مشكلات و تداوم اين انديشه دخيل بوده‌اند و برخي از آنها نسبت به بعضي ديگر تاثيرگذارتر بوده‌اند؛ اما كمتر در تحقيقات و پژوهش‌هاي معاصر بدانها پرداخته شده است. اين مقاله درصدد است تا اندكي واكاوي بيشتر در مسيله انجام داده و نگاهي به وضعيت مسلمانان غيرعرب به‌ويژه ايرانيان بيندازد.

With the advent and spread of Islam, in addition to Arabs, people from other races and nations turned to Islam. Prejudices, ethnic and tribal affiliations, and blood ties among the pre-Islamic Arabs, on the one hand and on the other hand, the advent of Islam among Arabs brought about this idea among the Arabs after Islam that it appears that Arab Muslims were superior and first-class citizens while Non-Arab or Ajam people were inferior and second-class citizens. This opinion that was manifested in some Muslims’ behavior even during the prophet’s lifetime, posed a lot of problems for the Non-Arab Muslims. Several factors, some being more effective than the others, were involved to intensify this opinion; it, however, has been neglected to some extent in the contemporary studies. The paper attempts to have a deeper analysis of the problem and to point out to the Non-Arab Muslims’ situation, especially to Iranians’.