بررسي زمينه‌ها و علل به قدرت رسيدن بردگان و دون‌پايگان در سرزمين‌هاي اسلامي

A Survey on the Causes and Grounds of the Inferiors and Slaves` Arriving at Power in Islamic Territories

يكي از نكات جالب توجه در تاريخ سرزمين‌هاي اسلامي، به قدرت رسيدن بردگان و افراد دون‌پايه و گاه داراي پيشينه سو است. اين‌گونه افراد كه روزگاري به‌عنوان برده و غلام به دربار سلاطين راه يافته بودند، به‌صورت ارادي يا غير ارادي، با استفاده از شرايط سياسي و اجتماعي كه در جوامع اسلامي پيش مي‌آمد، مي‌توانستند به قدرت برسند و به فرمانرواياني قدرتمند تبديل شوند و براي مدتي سرنوشت منطقه‌اي را به‌دست گيرند، يا براي مسلمانان، خليفه و سلطان تعيين كنند. اين مقاله بر آن است تا با بررسي متون فارسي و عربي كه به‌دست مسلمانان نوشته شده، به اين سوال پاسخ دهد كه چه عوامل و زمينه‌هايي سبب مي‌شد تا عده‌اي غلام و برده يا دون‌پايه بتوانند زمام قدرت و حكومت را در سرزمين‌هاي اسلامي به‌دست گيرند و حكومت‌هاي موروثي تشكيل دهند.

One of the remarkable things in the history of Islamic territories may be regarded as the causes and grounds leading to the power of some slaves, inferiors, and sometimes those of bad record. These people, having entered the kings’ court as slaves, with the social and political situations happening in Islamic societies, were able to come to power and become powerful rulers. Therefore, they could take the destiny of a region in their own hand and appoint Caliphs or Sultans for the Muslims. Analyzing the Persian and Arabic texts written by the Muslims, this paper aims at answering the question on the causes and grounds for the power and influence of slaves and inferiors in Islamic territories of the era in establishing hereditary regimes.