بررسي رقابت اندام‌هاي هوايي و زميني علف‌هرز تاجريزي (Solanum nigrum ) بر رشد و عملكرد گياه زراعي ماش (Vigna radiate L. )

The Effect of Shoot/Root Competition of Black night shade (Solanum nigrum) on Growth and Seed Yield of Mung Bean (Vigna radiate L.)

علف‌های هرز از جمله عوامل محدودكننده‌ تولید محصولات زراعی محسوب می‌شوند. بنابراین شناخت دقیق نوع رقابت اندام هوایی، ریشه علف‌های هرز و مطالعه اثرات تداخلی آن‌ها با گیاه زراعی حائز اهمیت می‌باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثرات رقابت اندام‌های هوایی و زمینی علف‌هرز تاجریزی (Solanum nigrum)، بر عملكرد گیاه زراعی ماش (Vigna radiate L.) در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی اجرا شد. تیمار‌های این آزمایش شامل سه تراكم تاجریزی 2، 4 و 6 بوته در متر مربع و سه وضعیت رقابتی جداسازی ریشه، جداسازی اندام‌هوایی و عدم جداسازی ریشه و اندام هوایی و تیمار شاهد (بدون علف‌هرز) اجرا شد. در این آزمایش تراكم گیاه ماش برای تمام تیمارها 30 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد كه ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن شاخه های جانبی، وزن دانه درتك بوته، عملكرد دانه در متر مربع ، عملكرد بیولوژیك در متر مربع و شاخص برداشت بین تراكم های مختلف علف های هرز تفاوت معنی‌داری (05/0≥p) داشت به طوریكه با افزایش تراكم علف‌هرز تاجریزی ارتفاع بوته، تعداد غلاف و تعداد دانه در بوته، عملكرد دانه، عملكرد بیولوژیكی و شاخص برداشت گیاه ماش كاهش یافت. بین تراكم دو و چهار بوته علف هرز در متر مربع در اكثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌دار حاصل نشد، ولی نسبت به تراكم شش بوته در متر مربع اختلاف معنی‌داری بدست آمد. در این آزمایش با افزایش تراكم علف‌هرز تاج‌ریزی تاثیر رقابت ناشی از ریشه بر عملكرد و اجزاء عملكرد ماش نسبت به سایر تیمارهای رقابتی كمتر شد. همچنین در رقابت توام اندام هوایی و ریشه نسبت به هر كدام از رقابت‌های اندام هوایی و ریشه به صورت جداگانه، كاهش عملكرد دانه ماش در اكثر صفات مورد ارزیابی بیشتر بود. به طوریكه در تراكم دو بوته در متر مربع علف هرز تاجریزی، در رقابت توام اندام هوایی و ریشه، ارتفاع بوته 38/11سانتی متر از تیمار رقابت ریشه و 34/11 سانتی متر از تیمار رقابت اندام هوایی در همان تراكم علف هرز كمتر بود.

In order to study the competition effects of Solanum nigrum on Vigna radiate yield, an additive experiment was conducts at Ferdowsi University of Mashhad experimental Greenhouse. The type of design was completely randomized block. Treatments included three density of Solanum nigrum (2, 4, and 6 plants m-2) and three types of competition (root, shoot and both of them) planted at constant density of Vigna radiate plus weed free check in each block. The results indicated that competitions had significant effects (P <0.05) on plant height, number of seed per plant, number of pods per plant, seed yield per plant, biological yield and harvest index. The control, treatment of root+shoot competition and 6 Plants m-2 of Solanum nigrum densities has the highest and lowest number of seed per plant. Therefore, result of this experiment indicated that weed competition with crops can reduce the plants yield. Plant height, number of seed per plant, number of pods per plant, seed yield per plant, biological yield and harvest index were decreased, when the densities of Solanum nigrum were increased.